Özet
Amaranthus graecizans (Ohraşan) genelde işlenmemiş arazilerde görülen ve yaz ortasından güz sonuna kadar çiçek açan bir bitkidir.
Hiyerarşi
Bitkiler
Karanfil takımı
Horozibiğigiller
Horozibiği
Tanımı
Amaranthus graecizans (Ohraşan) 45 cm büyüyebilen tek yıllık bir bitki olup tabanda ve çoğunlukla üst bölümde de dallı, dik, yatık ya da yatık-yükselici bir bitkidir. Gövde ince ila kalın, köşeli, çıplak ya da özellikle çiçek durumu bölgesinde sıklıkla gevrek tüylüdür. Yapraklar çıplak ya da zaman zaman seyrek tüylü, uzun saplı, yaprak ayası genişçe yumurtamsı ila baklavamsı-yumurtamsı ila darca şeritsi-mızraksı, 4 ila 55 mm uzunluğunda, 2 ila 30 mm genişliğinde, ucu sivri ila küt ve tabanda daralıcı ila kamamsıdır. Çiçekler koltuklarda talkım kümeler halinde, erkek ve dişi çiçekler karışık ancak üst talkımlarda erkek çiçekler daha yaygındır. Bırahte ve ikincil bırahte darca mızraksı-dikdörtgensi ve sipsivri uçludur. Çiçek örtüsü bölümleri 3 adettir. Ercik 3 adettir. Kapsül neredeyse küresel ila yumurtamsıdır. Tohumlar parlak, sıkıştırılmış ve siyah renklidir.
Gözlem bilgileri
Doğal olarak Akdeniz havzası, Afrika ve Asya’da yayılış gösterir ancak günümüzde Avustralya ve Amerika kıtalarına da dağılmıştır. [Harita, Alt türler, Sinonimler, Herbaryum] Çoğunlukla tahrip edilmiş arazilerde, yol kenarında ve bazen de boş tarlalarda görülen bitki umumiyetle temmuz ve kasım ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 900 metreye kadar olan rakımlarda İzmit ilçesinde gözlemlemek mümkündür.
Türkçe adı
Dilimizde ohraşan ve tilki kuyruğu adları ile bilinmektedir.
Etimoloji
Cins adı Antik Yunanca solmaz çiçekli anlamına gelir. Çiçeklerin kesildikten sonra bile uzun süre canlılığını korumalarına işaret eder. Bu isim aynı zamanda yaz ayları başlarında Kocaeli’nde çiçekçilerde ya da pazarlarda sıklıkla horozibiği etiketi ile satılan Celosia türlerini de kapsar. Dilimizdeki “horozibiği” kelimesi Celosia cinsinin İngilizce yaygın adı olan “cockscomb”un tercüme edilmesi ile elde edilmiştir. Tür adı Latince yaygın anlamına gelir. Türün eski dünyanın büyük bölümünde görülmesine işaret eder.
Gıda
Yaprakları ıspanak gibi pişirilmektedir. Tohumları nişasta açısından zengindir ve çiğ ya da pişirilerek tüketilmektedir.
Tıp
Parazit düşürücüdür. Yapraklar bademcik iltihabı vakalarında çiğnenmiştir.
Dikkat
Organik olmayan koşullarda yetişiyorsa yaprakları nitrat depolayabilir ve bu durumda tüketilmesi önerilmez.
Bilgi
Tuz üretmek için kullanılmıştır. Bitkiden sarı ve yeşil renkli boya elde edilmektedir.
Bir yanıt yazın