Özet
Amaranthaceae (Horozibiğigiller) çok sayıda ekonomik değeri yüksek türün yanısıra bir dizi süs bitkisini de barındıran kalabalık bir ailedir.
Hiyerarşi
Tanımı
Amaranthaceae (Horozibiğigiller) Ispanakgiller adıyla da bilinmektedir. Zaman zaman sukulent ya da dikenli tek ya da çok yıllık otlar ya da nadiren küçük çalılardan oluşan bir ailedir. Yapraklar karşılıklı ya da almaşlı dizilişli, basit ve genellikle düz kenarlıdır. Çiçekler küçük, genellikle terminal ya da koltuklarda çeşitli formlarda küme halindedir. Çiçek örtüsü bölümleri 2 ya da 5 adet, kuruzarsı ve çiçeklenme sonrası kalıcıdır. Tepal genellikle 3 ila 5 adet, serbest ve pul benzeri ya da zarsıdır. Taç yaprak mevcut değildir ve ercik 2 ila 5 adet olup çiçek örtüsü bölümleri ile karşılıklı dizilişlidir. Yumurtalık üst durumludur. Meyve zarsı ya da etli bir kesecik olup kalıcı çiçek örtüsü tarafından çevrelenmiştir ve kendi kendine açılmamaktadır. Tohumlar siyah renkli ve parlaktır.
Aileye bağlı bitkiler ülkemizde genel olarak “ıspanak”, “pazı”, “pancar”, “sirken”, “horozibiği”, “deniz börülcesi”, “unluca”, vb. isimlerle bilinir. Cins sayısı bakımından kalabalık bir ailedir. Aileye bağlı çok sayıda tür sebze olarak yaygın biçimde üretilmekte ya da yetişme alanlarından mevsimlerinde toplanmaktadır. Ailenin adı olan horozibiğigiller, horozibiği (Amaranthus) cinsinden gelmekte olup bu cinse bağlı bazı türlerin çiçek kurulu kırmızı hakim renkte olup yüzeysel olarak horoz ibiğini andırmaktadır. Kocaeli özelinde genellikle yaz mevsiminin sonunda ve güz mevsimin başlarında aktif olan bitkilerdir. Kültür örnekleri hariç, genellikle tahrip edilmiş arazilerde ve tuzcul alanlarda görülmektedir. İzmit Körfezi aileye bağlı çok sayıda bitkinin doğal yaşam alanıdır. Bunlar ot ya da çalı formunda olup, tuzcul alanlarda görülenler etli (sukulent) yapraklara sahip olabilir. Yine bazı türlerin yapraklarında dikensi yapılar bulunur. Ailenin tamamı göz önünde alındığında çiçekleri gösterişsizdir ve çoğunlukla çıplak gözle seçilebilecek gibi değildir. Aile neredeyse dünyanın tamamına dağılmıştır. [Cinsler, Sinonimler]
Etimoloji
Aile adını, Amaranthus cinsinden almaktadır.
