Hordeum (Arpa)

Özet

Hordeum (Arpa) özellikle ekonomik değeri yüksek olan ve hem insan hem de hayvanlar için yetiştirilen arpayı barındıran cinstir.

Hiyerarşi

Tanımı

Hordeum (Arpa) tek ya da çok yıllık bitkilerden oluşan bir cinstir. Rizomlar yok ya da varsa kısadır. Saplar dik ya da dirseksi yükselici ve incedir. Yapraklar genellikle düzdür. Çiçek durumu sıkı bir başak halindedir. Başakçıklar 1 verimli çiçekçikli, mızraksı, yumurtamsı ya da kamamsı ve yanal olarak sıkıştırılmıştır. Alt dışkavuz bizsi, şeritsi ya da mızraksı, derimsi ve 2 ya da 3 damarlıdır. Üst dışkavuz bizsi, şeritsi ya da mızraksı, derimsi ve 2 ya da 3 damarlıdır. Verimli içkavuz mızraksı, eliptik ya da yumurtamsı, derimsi, omurgasız ve 5 ila 9 damarlıdır. Pulcuklar 2 adet, zarsı, çıplak ya da kirpikli, küt ya da sivri uçlu, başçıklar 3 adet, yumurtalık tepede havlı ve daneler elipsoit ya da yumurtamsıdır. Cins dünyanın büyük bölümünde yayılış göstermektedir. [Harita, Sinonimler, Türler]

İnsanoğlunun en eski gıdalarından biridir. Eleusis oyunlarının galiplerine arpa verilirdi. Hordearii olarak bilinen arpa ise gladyatörlere verilirdi. Yunanlar polentayı arpadan yaparlardı. Polentada kullanılacak arpa önce suda demlenir ve gece kurumaya bırakılır. Ertesi gün kavrulur ve değirmende öğütülür. Bu yemeğe keten tohumu, kişniş ve tuz eklenir. Arpadan yapılan diğer yemeğin adı ptisandır. Çok önemli ve sağlıklı bir besindir ve bu yüzden Hipokrat bu yemeği oldukça över. Hindu savaş tanrısı Indra’nın bitkisidir ve Hindistan’da doğum, evlilik, cenaze ya da ibadet edilirken Indra’ya sunulur. Bitki zenginlik ve bereketin simgesidir.

Etimoloji

Cins adı Antik Yunanca kıllı anlamına gelir. Cinsin uzun kılçıklarına (awn) işaret eder. Dilimizdeki arpa kelimesi Türkçe kökenlidir.

Kocaeli’ndeki türler