Allium neapolitanum (Sarmısak çiçeği)

Özet

Allium neapolitanum (Sarmısak çiçeği) ilimizde genellikle bahçelere ile mezarlara dikilen ve güz aylarında çiçek açan bir bitkidir.

Hiyerarşi

Tanımı

Allium neapolitanum (Sarmısak çiçeği) genellikle 20 ila 60 cm büyüyebilen bir bitkidir. Soğanı yuvarlak ve 1 ila 2 cm çapındadır ve yanında çok sayıda soğancık görülür. Dış gömlek zarsıdır. Sıpata yumurtamsıdır ve çiçek saplarından daha kısadır. Yapraklar genellikle 2 adet, genişçe şeritsi, mumlu ve 1,5 ila 2 cm genişliğindedir. Çiçek durumu gevşek bir şemsiye halinde, 5 ila 8 cm çapındadır ve yaklaşık 25 adet kokulu çiçek bulundurur. Sapı 1,5 ila 3,5 cm uzunluğundadır. Çiçek örtüsü yayık, tomurcuk zamanı mor ve sonra beyaz renklidir. Bölümleri beyaz renkli, pembe ya da mor renkli orta damarlı, genişçe eliptik yumurtamsı, 7 ila 12 mm uzunluğunda ve küt uçludur. Bırahte üçgensi, sivri uçlu ve 1 ila 3 cm uzunluğundadır. İplikçik 7 ila 10 mm uzunluğunda ve basittir. Yumurtalık dikdörtgensi ve çok kısa saplıdır. Kapsül ters yumurtamsı ve 6 ila 10 mm uzunluğundadır.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Akdeniz havzasında yayılış göstermektedir ancak günümüzde süs bitkisi değeri nedeniyle dünyanın büyük bölümünde görülmektedir. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Çalılık, kayalık alan ve sulak alanların civarında görülen bitki umumiyetle mart ve mayıs ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1300 metreye kadar olan rakımlarda Derince ve Kartepe ilçelerinde gözlemlemek mümkündür.

Türkçe adı

Dilimizde sarmısak çiçeği, osurukotu ve sığır körmeni adları ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins adı Antik Yunanca öğütmek anlamına gelir ve bu bağlamda cinse bağlı sarımsak dişlerinin öğütülerek çeşitli yemeklerde kullanılmasına işaret etmektedir. Bazı kaynaklar ise kelimenin kaçınmak anlamına geldiğini ve bu nedenle sarımsağın rahatsız edici kokusuna dikkat çekildiğini belirtmiştir. Tür adı Latince Napoli, İtalya anlamına gelir. Türün tip yerine işaret etmektedir. Şehrin antik adı Neapolis’tir.

Gıda

Yaprakları ve soğanı çiğ ya da pişirilerek tüketilmektedir. Yapraklar salatalara eklenir, sarımsak benzeri bir tatları vardır. Çiçekler salatalara eklenir ve bunların da soğana benzer tatları vardır.

Bilgi

Suyu böcek ve köstebek kovucu olarak kullanılmıştır.

Fotoğrafları