Orchis mascula (Er salebi)

Tanımı

Orchis mascula (Er salebi) genellikle 20 ila 60 cm büyüyebilen bir bitkidir. Gövde tabanda yeşil ve tepede mor renklidir. Kök sistemi çiçeklenme zamanı iki adet yumru ihtiva eder, bunlar yuvarlak ya da elipsoittir. Yapraklar gövde tabanında grup halinde, 5 ila 10 adet, 3 ila 19 cm uzunluğunda, 1 ila 3 cm genişliğinde, dikdörtgensi mızraksı, soluk yeşil renkli ve zaman zaman kahverengimsi mor lekelidir. Çiçek kurulu yoğun silindirik, 7,5 ila 12,5 cm uzunluğunda ve 6 ila 20 arası sayıda çiçek taşır. Çiçekler 2,5 cm uzunluğunda ve pembemsi mor ila mor renklerinin değişik tonlarındadır. Yanal çanak yaprak yumurtamsı mızraksı ve dik, ortadaki taç yaprak ile birlikte daha küçüktür. Dudak üç loblu ve dışbükey, kenarları küt dişçikli ve tabanda mor kahverengi beneklidir. Mahmuz silindirik ya da çomaksı ve yatay ya da yükselicidir. Sütun 4 ila 5 mm uzunluğundadır.

Salep ile ilgili bilgi → Orchis || Salepgiller ile ilgili bilgi → Orchidaceae

Gözlem bilgileri

Avrupa’dan İran’a kadar olan bölgede doğal olarak yayılış gösterir. Köknar, Kayın ve Meşe açıklıklarında, yüksek rakımlı alpin çayırlarda görülen bitki umumiyetle mayıs ve haziran ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi 300 ila 1600 metreye kadar olan rakımlarda Kartepe ve Başiskele ilçelerinde gözlemlemek mümkündür.

Harita → Alt türler → Sinonimler → Herbaryum

Etimoloji

Yunanca testis anlamına gelir. Bitkilerin yumru biçimine atıftır. Adını bir satir (yarı keçi yarı insan formunda olan mitolojik varlık) ve bir nimfin oğlu olan Orchis’ten (ὄρχις) almaktadır. Bacchus festivalinde bir rahibeye tecavüze yeltenen Orchis, vahşi hayvanlar tarafından parçalanmış ve orkideye dönüşmüştür. Romalılar satirlerin orkide ile beslendiğini düşünür ve bu nedenle bu bitkilere satyrion derlerdi. Tür adı Latince erkek anlamına gelir. Türün güçlü yapısına işaret eder. Ayrıca bitkinin yumruları testise benzemektedir.

Bilgi

Nektarı olmayan bir türdür ve bu nedenle görünümü ile tozlayıcıları taklit ederek kendine çeker.