Arctium (Löşlek)

Arctium (Löşlek) hakkında genel bilgiler.

Özet

Arctium (Löşlek) türlerinin etkili tohum dağıtma stratejileri, cırtcırt adı verilen tutturucunun icadına ilham olmuştur.

Hiyerarşi

Plantae

Bitkiler

Asterales

Papatya takımı

Asteraceae

Papatyagiller

Tanımı

Arctium (Löşlek) genellikle 50 ila 300 cm boylanan ve iki yıllık bitkilerden oluşan bir cinstir. Gövde dik ve dallı olup dalları yükselicidir. Kök bir metre uzunluğa ve 2 cm kalınlığa ulaşabilir. Yapraklar tabanda ve gövdede, uzun sapı, iri ayalı, alt yüzeyleri yünlü, koyu yeşil renkli, yüreksi ve kenarları dişlidir. Kömeçler tablamsıdır. Çiçek durumu sapsız ya da sap 1 ila 9 cm uzunluğundadır. İnvolukrum küresel ila yumurtamsıdır. Filariler 9 ila 17 sıra halinde çok sayıdadır. Bunların dış ve ortadakileri darca mızraksı, kenarları düz, ucu kancalı dikenli, içtekiler ise şeritsi, yükselici ya da dik ve düz uçludur. Çiçek tablası düz olup bizsi pullar barındırır. Çiçekçikler 20 ila 40 adet, taç pembe ila mor renkli, çıplak ya da salgılı-havlı, tüp uzatılmış ve boğaz çansıdır. Kapçık ters yumurtamsı olup kısa bir sorguç taşır.

Kökleri özellikle Uzakdoğu’da tüketilmektedir. Anadolu’da nazardan koruduğuna inanılarak kilimlere işlenmiştir. Bitki arsızlığı simgeler. Arctium lappa yaygın olarak bilinen bir tıbbi bitkidir ve bilhassa idrar söktürücü, terletici ve kan temizleyici olarak kullanılmıştır. Cins Asya ve Avrupa’ya özgüdür ancak günümüzde Amerika kıtasına da yayılmıştır. [Harita, Sinonimler, Türler]

Etimoloji

Cins adının etimolojisi belli değildir. Muhtemelen Antik Yunanca ayı anlamına gelen arktos (άρκτος) kelimesinden türetilmiş olup, cinsin çiçek durumunun yapısına işaret etmektedir.

Kocaeli’ndeki türler

Arctium minus

Arctium minus

Löşlek

1

Allium amethystinum (Ege soğanı), gösterişli çiçekleri nedeniyle yetiştirilen Nergisgiller ailesine bağlı Soğan cinsinden bir bitkidir.

3

Zantedeschia aethiopica (Gelin çiçeği), değerli bir süs bitkisi olmakla birlikte zehirli ve işgalci tür olarak sınıflandırılmıştır.

5

Potamogeton lucens (Tel susümbülü), göl ve derelerde görülen ve parlak yarı saydam yaprakları ile karakteristik olan sucul bir bitkidir.

7

Potamogeton crispus (Susümbülü), hayatta kalma becerileri gelişmiş olduğu için bazı bölgelerde istilacı tür olarak kabul edilir.

9

Potamogeton perfoliatus (Sargın susümbülü), sulak alanlarda görülen ve su kuşları ile balıklar için besin kaynağı olan bir bitkidir.

11

Potamogeton nodosus (Düğmeli suotu), bir metreyi aşan gövdesi ve yapraklarının uzun saplı olması ile karakteristik olan sucul bir bitkidir.

13

Potamogeton trichoides (Tüylü susümbülü), sulak alanlarda görülen ve Avrupa'nın bazı bölgelerde varlığı tehdit altında olan bir türdür.

Derleyen

İzmitli, Kocaeli Üniversitesi'nde bitki tarihi üzerine çalışıyor.

Hakkında

Kocaeli’nde görülen bitkilerin klasik ve modern kaynaklara göre tıbbi, mutfak, ekonomik, vb. alanlardaki potansiyelinin ortaya konması amaçlanmış, ayrıca ilin bitki zenginliği fotoğraflarla desteklenerek ilgililer için bir kaynak oluşturulması gayesi güdülmüştür.