Alkanna (Havacıva)

Özet

Alkanna (Havacıva) genelde yamaçlarda görülen ve bazı türlerinden boya elde edilen çok yıllık bitkilerden oluşan bir cinstir.

Hiyerarşi

Plantae

Bitkiler

Boraginales

Hodan takımı

Boraginaceae

Hodangiller

Tanımı

Alkanna (Havacıva) çok yıllık otlardan oluşan bir cinstir. Genellikle hoş kokuludurlar. Yapraklar değişik biçimlerde kısa havlı, cılız tüylü ve kılkıçıklı, tüy örtüsü ince salgılı ve salgısız tüylü ila güçlü kıllı olacak biçimde değişkendir. Çiçek durumu tepede, bırahteli ve salkımlar tek ya da birkaç adettir. Çanak neredeyse tabana kadar bölünmüş ve loblar meyve zamanı büyüme eğilimindedir. Taç mavi, sarı ya da beyaz renkli ayalı ve sıklıkla hunimsi tüpü daha koyu renklidir. Taç boğazı tüy halkası ve zaman zaman içe katlıdır. Halka (annulus) küçük ve çıplak ya da kirpiklidir. Ercikler içkindir. İplikçikler çok kısa ve tüpün ortasına yakın bölümde halkavi ya da sarmal biçimde yerleşmiştir.

Boyuncuk içkindir. Tepecik küçük ve düz kenarlıdır. Fındıkçıklar 1 ila 2 ya da nadiren 4 adet, neredeyse böbreksi ila eğikçe yumurtamsı ve saplıdır. Bunların yüzeyleri değişken biçimde sivilceli, çukurlu ya da ağsı, sıklıkla bunların kombinasyonu halinde ve nadiren pürüzsüzdür. Gaga düz ve yatay ila kavisli ve orta düzey ila güçlü biçimde aşağı kıvrıktır. Cins Akdeniz havzasına özgüdür. [Harita, Sinonimler, Türler]

Etimoloji

Cins adı Arapça boya anlamına gelir. Cinse bağlı bazı türlerden boya elde edilmesine işaret eder. Kelime dilimize de kına olarak olarak geçmiştir ancak kına elde edilen bitki Lawsonia inermis’tir. Bitkinin Farsça adı hevâcûyedir, Türkçe adı buradan çıkarılmış gibi gözükmektedir. Türkçe metinlerde bitkinin adı eşek marulu ve enlik olarak geçer.

Kocaeli’ndeki türler

Alkanna tinctoria

Alkanna tinctoria

Havacıva