Sparganium erectum subsp. neglectum (Şirit otu)

Tanımı

Genellikle 25 ila 110 cm büyüyebilen dik saplı çok yıllık bir bitkidir. Yapraklar sıklıkla gövdeyi aşmakta, 10 ila 17 mm genişliğinde, altında belirgin biçimde omurgalı ve enine üçgensidir. Çiçek durumu dallı, çiçek başlarının sapı ana eksene kaynaşık değildir. Dişi çiçek başları 1 ya da 2 arası sayıda, erkek çiçek başları ana eksende ve her bir dalda genellikle en az 8 ila 10 çiçek başı halindedir. Çiçek örtüsü bölümleri kalın, tepede koyu kahverengi ila siyah renklidir. Başçık 1 ila 1,5 mm uzunluğundadır. Tatlı olan kökü pişirilerek tüketilmektedir. Diğer bitki yaprakları ile birlikte demlenerek titreme vakalarında kullanılmıştır. Dilimizde şiritotu adı ile bilinmektedir.

Gövdenin tepesinde küçük toplara benzeyen meyveleri olur. Meyve hem de kökü şarapla birlikte vahşi hayvanlar tarafından ısırılan insanlara verilmiştir. DI 4-21.

1. Meyve elipsoit, 5-8 x 3-4 mm, kömeçten 1/2 oranında çıkıntılı, sarımsı ila açık kahverengi, parlak, silindirik; boyuncuk 3-4 mm; tohumlar dar tabanlı, ana eksen en azından 10, genellikle 15-20 erkek kömeçli subsp. neglectum

1. Meyve ters piramitsi, kompakt kömeçten 1/3 oranında çıkıntılı, tepe bölümünde koyu kahverengi ila mat siyahımsı kahverengi, alt bölüm enine kesitte açılı; tohumlar yuvarlak tabanlı, ana eksen genellikle en çok 10 erkek kömeçli

2. Meyve 6-8 x 3-6 mm, üst bölümü düz, koyu kahverengi; boyuncuk 2 mm; tohum meyvenin 2/3 uzunluğunda, tabana doğru birkaç çıkıntı uzun subsp. erectum

2. Meyve 6-7 x 2,5-3,5 mm, üst bölümü kubbeli, siyahımsı kahverengi; boyuncuk 2-3 mm; tohum meyvenin 1/2 uzunluğunda, tabana doğru en fazla 1 çıkıntı uzun subsp. microcarpum

Gözlem bilgileri

Sparganium erectum subsp. neglectum doğal olarak Batı Asya, Kuzey Afrika ve Avrupa’da yayılış gösterir. Sulak alanlarda görülmektedir. Umumiyetle mayıs ve ağustos ayları arasında çiçek açmaktadır. Bitkiyi deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda Kartepe ve Kandıra ilçelerinde gözlemlemek mümkündür.

Etimoloji

Cins adı Antik Yunanca şerit anlamına gelmektedir. Bu bağlamda cinsin şerit benzeri yapraklarına işaret etmektedir. Epitet Latince dik anlamına gelir ve açık bir şekilde türün yaprak yapısına dikkat çekmektedir. Özgün tanımda bu “foliis erectis triquetris” olarak belirtilmiştir. Alttür epiteti ise Latince gözden kaçmış anlamına gelir. Buna göre alttürün türe hayli yakın olması kastedilmiş olmalıdır. Bitki için önerilen şirit otu adı, şerit kelimesinin yanlış yazılması ile oluşturulmuş gibi gözükmektedir.

Fotoğrafları