Özet
Silene dichotoma (Çatal nakıl) genelde yamaçlarda görülen ve bahar ortasından yaz ortasına kadar çiçek açan bir bitkidir.
Hiyerarşi
Tanımı
Silene dichotoma (Çatal nakıl) genellikle 80 cm büyüyebilen bir bitkidir. Mızrak biçimli yapraklar 8 cm uzunluğundadır. Her bir çiçek, şişkin bir çanak içinde kapsüllenmiştir. Çanak yapraklarda on adet koyu damar görülür. Taç yapraklar beş adettir ve beyaz ile kırmızı arası renklerdedir. Her birinin ucunda iki lob görülür ve bazen kıvrık formdadırlar. Gövde dik, üst bölüm genelde iki dallı ve yoğun bir biçimde tüylüdür. Taç çok simetrili, beyaz, 3 ila 4 cm uzunluğundadır. Çanak kaynaşıktır. 10 adet ercik görülür. Yapraklar karşılıklı dizilişli, yaprak ayası dar yumurtamsı ya da dar eliptik, yaprak kenarı düz, tüylü ve koyu yeşildir. Meyve eliptik, sarımsı kahverengi, 6 dişli ve 12 mm uzunluğundadır.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak Akdeniz havzası ve Avrupa-Sibirya floral bölgesinde yayılış gösterir ancak günümüzde Amerika kıtasında da yayılış göstermektedir. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Yamaçlar ve steplerde görülen bitki umumiyetle nisan ve temmuz ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda Kartepe ve Gölcük ilçelerinde gözlemlemek mümkündür.
Türkçe adı
Dilimizde çatal nakıl adı ile bilinmektedir.
Etimoloji
Cins adını Satir Silenus’tan almıştır. Satirlerin yarı keçi yarı insan formunda olmasına rağmen, Silenus daha çok at özellikleri taşımakta ve bu özelliği ile diğer satirlerden ayrılmaktadır. Bunun yanında Silenus, şarap tanrısı Dionysos’un öğretmenidir. Cinse ait türlerin büyük bölümünde viskozite görülmekte ve bu nedenle doğrudan şarap tanrısı ile bir bağ kurulduğu düşünülmektedir. Ayrıca Silenus’un orman tanrısı olması ve Silene türlerinin genellikle ormanlık alanlarda görülmesi nedeniyle bir bağ kurulması da mümkündür. Türkçe yaygın adı olan nakıl kelimesi Anadolu’da dal üzerine dizili kiraz meyveleri için kullanılmaktadır. Bazı Silene türlerinin çiçekleri bu alegoriye izin verir biçimdedir. Aynı kelime Arapçada hurma ağacı anlamını verir. Tür adı Antik Yunanca iki parçalı anlamına gelir ve bu bağlamda türün taç yaprak ayasının derince iki parçalı olmasına işaret eder. Özgün tanımda bu “caulis dichotomus, deorsum pubescens. Flos primarius ex dichotomia” olarak belirtilmiştir.
Fotoğrafları
