Özet
Rumex conglomeratus (Çayır labadası) genelde çayırlarda görülen ve bahar sonundan güz başına kadar çiçek açan bir bitkidir.
Hiyerarşi
Tanımı
Rumex conglomeratus (Çayır labadası) genellikle 30 ila 100 cm büyüyebilen çok yıllık bir bitkidir. Gövde dik ve genellikle orta bölümden itibaren dallıdır. Taban yaprakları nispeten küçük, 5 ila 16 cm uzunluğunda, darca dikdörtgensi yumurtamsı, düz, hafifçe yüreksi ya da tabanda kesiktir. Sert dallar genişçe yayılıcıdır ve üzerlerinde sıkı çiçek kümeleri bulunur. Okrea olgunluk zamanı dökülücü ila kısmen kalıcıdır. Çiçek durumu terminaldir. Çiçekler sıkışık halkalar içinde 10 ila 20 adet olup gösterişsizdir. Kapçık genellikle koyu kırmızımsı kahverengidir. Güçlü bir istilacıdır ve rekabet gücü düşük bitkileri kısa sürede baskı altına alabilir.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak Akdeniz havzası ve Avrasya’da yayılış gösterir ancak günümüzde Avustralya ve Amerika kıtalarına da dağılmıştır. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Çayır, tarla ve dere kenarında görülen bitki umumiyetle mayıs ve eylül ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1300 metreye kadar olan rakımlarda il genelinde gözlemlemek mümkündür.
Türkçe adı
Dilimizde çayır labadası ve labada adları ile bilinmektedir.
Etimoloji
Cins adı Latince kuzukulağı anlamına gelir. Muhtemelen Latince emmek anlamına gelen “rumo” kelimesinden türemiştir. Yaprakları emilerek susuzluk giderici olarak kullanılır. Cinsin Türkçe adı olan labadanın Theophrastus’un Rumex patientia’yı tanımlamak için kullandığı lapathos (λάπαθος) kelimesinden gelmesi muhtemeldir. Tür adı Latince yığınsı anlamına gelir. Türün çiçek durumuna işaret eder. Özgün tanımda bu “floribus verticillatis verrucosis” olarak belirtilmiştir.
Gıda
Salata yapımında kullanılmaktadır. Yüksek oranda oksalik asit içerir. Yapraklar pişirilerek tüketilmektedir. Tohumları çiğ ya da pişirilerek yenilmiştir. Tohumlar öğütülerek ekmek yapımında kullanılmıştır. Otçul hayvanlara aşırı otlatmaktan kaçınılmalıdır.
Tıp
Kök büzücü olup iskorbüt vakalarında kullanılmıştır. Demlenerek kan temizleyici olarak dahilen alınır. Yaprakları kaynatılarak bir takım cilt hastalıklarının tedavisinde başvurulmuştur.
Dikkat
Yüksek oranda tüketilmesinin kalsiyum gibi birçok mineralin eksikliğine neden olabileceği rapor edilmiştir. Romatizma, artrit, gut, böbrek taşı veya aşırı asitlik eğilimi olanlar uzak durmalıdır.
Fotoğrafları
