Matthiola incana (Şebboy)

derleyen:

Özet

Matthiola incana (Şebboy) görkemli çiçekleri nedeniyle ilimizde özellikle bahçe ve mezarlara dikilen bir bitkidir.

Hiyerarşi

Plantae

Bitkiler

Brassicales

Turp takımı

Brassicaceae

Turpgiller

Matthiola

Şebboy

Tanımı

Matthiola incana (Şebboy) tabanda odunsu olan çok yıllık bir bitkidir. Gövde dik, genellikle tabanda dallı ve 25 ila 80 cm uzunluğundadır. Yapraklar 3 ila 16 cm uzunluğunda ve 1 ila 2 cm genişliğindedir. Bunların ucu genellikle yuvarlak, ters mızraksı, tüylü ve kenarları düzdür. Çiçek sapı meyve zamanı yükselici ve düz ya da hafifçe kavislidir. Çanak yaprak şeritsi mızraksı ila darca dikdörtgensi ve 9 ila 15 mm uzunluğundadır. Taç yapraklar beyaz, pembe, menekşe ya da leylak renkli, yumurtamsı ve 2 ila 2,5 cm uzunluğundadır. Çiçek kurulu 15 ila 30 arası sayıda çiçek taşır. Bunlar 2 ila 4 cm çapında ve kokuludur. Meyve sıkıştırılmış ve 15 cm uzunluğundadır. Tohumlar dairesel ve kanatlıdır.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Güney Avrupa’da yayılış gösterir ancak süs bitkisi değeri nedeniyle günümüzde dünyanın büyük bölümüne dağılmıştır. [HaritaSinonimler] Doğal olarak deniz kenarında yetişir ancak süs bitkisi nedeniyle bahçeler ve kaçak olarak yol kenarlarında da görülür. Haziran ve temmuz ayları arasında çiçek açan bitkiyi deniz seviyesinden 400 metreye kadar olan rakımlarda İzmit ilçesinde gözlemlemek mümkündür.

Türkçe adı

Dilimizde şebboy adı ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins 12 Mart 1501 – 1577 yılları arasında yaşamış İtalyan doğa bilimci Pietro Andrea Mattioli’ye adanmıştır. Cins 12 Mart 1501 – 1577 yılları arasında yaşamış İtalyan doğa bilimci Pietro Andrea Mattioli’ye adanmıştır. Kutsal Roma İmparatorluğu’nda saray doktoru olan bilim insanı döneminde etkili olmuş çok sayıda botanik eserinin yanısıra zehirli bitkilerin etkilerini mahkumlar üzerinde denemesi ile de bilinmektedir. Dilimizdeki şebboy kelimesi Farsça orijinlidir ve gece kokan anlamına gelir. Tür adı Latince ağarmış anlamına gelir ve açık bir şekilde taban yapraklarının tüy örtüsünün yapısına işaret eder.

Gıda

Çiçekleri tüketilmektedir. Çiçeklerinden mavi ve mor boya elde edilir.

Tıp

Tohumları afrodizyak, idrar ve balgam söktürücü, uyarıcı ve toniktir. Zehirli hayvan ısırmalarında demlenerek kullanılmıştır.

Fotoğrafları