Cyperus longus (Karatopalak)

Tanımı

Genellikle 20 ila 150 cm büyüyebilen bir bitkidir. Rizomlar uzun, 3 ila 10 mm genişliğinde, geniş pulsu yapraklarla kaplı, yatık ya da diktir. Yumru yoktur. Üçgensi gövdelerin ucunda çiçek durumu görülmektedir. Yapraklar 2 ila 10 mm genişliğinde, gövdeden kısa ya da gövdeye eşit uzunluktadır. Bırahte 2 ila 6 arası sayıdadır. Çiçek kurulu basit ya da bileşik salkım halindedir. Kollar 2 ila 10 arası sayıda ve 35 cm uzunluğundadır. Başakçıklar 4 ila 25 mm uzunluğunda, şeritsi ya da dikdörtgensi ve 6 ila 32 arası sayıda çiçeklidir. Dışkavuzlar 2 ila 3 mm uzunluğunda, yumurtamsı ya da eliptik, koyu kahverengi ya da kırmızı kahverengidir. Ercik üç adettir. Meyve kahverengimsi siyah renklidir. Dilimizde kara topalak adı ile bilinmektedir. Dışkavuzlar kestane renkli ise subsp. badius

Kökü çorba ve tatlılarda çeşni olarak kullanılmıştır. Kökü aromatik bir toniktir. Yaprakları sepet ve şapka imalat aşamalarında kullanılmıştır. Kök ve gövde menekşe kokusuna sahip olmaları nedeniyle parfümeride kullanılmaktadır. Bitkiden elde edilen life kağıt yapımında başvurulmuştur.

Gözlem bilgileri

Cyperus longus doğal olarak Afrika ve Avrasya’da yayılış gösterir. Dere kenarlarında görülen bitki umumiyetle mayıs ve eylül ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda Kartepe ve Gebze ilçelerinde gözlemlemek mümkündür.

Harita | Alttürler | Sinonimler | Herbaryum

Etimoloji

Cins adının etimolojisi açık değildir. Aramice reçine kelimesinden türetilmiş olması muhtemeldir. Epitet Latince uzun anlamına gelir. Türün kökünün uzunluğuna işaret eder ve özgün tanımda bu “radice longa” olarak belirtilmiştir.