Özet
Crithmum maritimum (Kaya koruğu) deniz kenarında görülmektedir, özellikle Akdeniz havzasında salata ve turşu olarak tüketilmektedir.
Hiyerarşi
Tarihi
Kıyılardaki kayalık bölgelerde yetişen, daha geniş olmakla birlikte yaprakları semizotu yapraklarına benzeyen ve tadı tuzlu olan bir bitkidir. Çiçekleri beyaz renklidir. Meyvesi biberiye gibidir, yumuşak, yuvarlak ve hoş kokuludur. Meyve kuruyunca açılır ve içinden buğdaya benzeyen tohumu çıkar. Parmak kalınlığında üç ila dört adet kökü vardır, bu kök hoş kokulu ve tatlıdır. Meyve, yaprak ve kökü şarapla kaynatılıp içilirse idrar güçlüğü olanlara ve sarılık hastalarına fayda sağlar, ayrıca âdeti de teşvik eder. Çiğ ya da haşlanarak sebze gibi tüketilir, salamurası da yapılır. DI 2-129.
Tanımı
Crithmum maritimum (Kaya koruğu) genellikle 50 cm büyüyebilen bir bitkidir. Gövde dallı, mavimsi yeşil renklidir. Yapraklar üçgensi, 1 ila 2 teleksi ve en çok 18 cm uzunluğundadır. Çiçek kurulu 10 ila 30 arası eşit kolludur. Küçük şemsiyeler 10 ila 20 arası çiçek taşır. Bırahte 5 ila 12 arası sayıdadır. İkincil bırahte 6 ila 8 arası sayıdadır. Şemsiyecik başına 10 ila 20 arası çiçek görülür. Çiçekler sarımsı yeşil renklidir. Meyve yumurtamsı dikdörtgensidir.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak Avrupa, Akdeniz havzası ve Karadeniz kıyılarında yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Deniz kenarındaki kayalık alanlarda görülen bitki umumiyetle temmuz ve ekim ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 10 metreye kadar olan rakımlarda Kandıra ilçesinde gözlemlemek mümkündür.
Türkçe adı
Dilimizde deniz teresi, deniz otu ve kaya koruğu adları ile bilinmektedir.
Etimoloji
Cins adı Antik Yunanca arpa anlamına gelir ve açık bir şekilde bitkinin tohumlarının arpaya (Hordeum vulgare) benzemesine işaret etmektedir. Tür adı Latince denize yakın anlamına gelir ve bu bağlamda türün habitat tercihine dikkat çekmektedir. Özgün tanımda bu “Habitat ad oceani Europaei litora” olarak belirtilmiştir.
Gıda
Yaprakları çiğ ya da pişirilerek tüketilebilmektedir. Tadı rezeneyi andırır ama daha acıdır. Yapraklarından turşu yapılmaktadır. Ayrıca yaprakları salatalara ve pizzalara eklenmiştir.
Tıp
İdrar söktürücü, gaz giderici, kan temizleyici ve sindirimi kolaylaştırıcıdır. Bunun yanında C vitamini bakımından zengindir. Kilo vermede kullanılmıştır.
Bilgi
Parfüm yapımında kullanılmıştır.