Site icon Kocaeli Bitkileri

Apiaceae (Maydanozgiller)

Bupleurum gracile

Bupleurum gracile: 03/06/2019; Ballıkayalar; 70 m.; ormanlık. © Hüseyin Cahid Doğan

Özet

Apiaceae (Maydanozgiller) çoğunlukla aromatik bitkilerden oluşan ve ekonomik olarak değerli çok sayıda türü barındıran bir ailedir.

Hiyerarşi

Plantae

Bitkiler

Apiales

Maydanoz takımı

Tanımı

Apiaceae (Maydanozgiller) halihazırda bazı kaynaklarda Umbelliferae adı ile gösterilmektedir. Tek ya da çok yıllık bitkilerden ya da nadiren çalılardan oluşan, çoğunlukla aromatik bir ailedir. Bitkiler çıplak, havlı ya da salgılı-havlı ve çoğunlukla aromatiktir. Gövdeler dik, yükselici, yatık-yükselici, yatık, sürünücü ve genellikle düğümlerarası boştur. Stipül genellikle mevcut değildir. Yapraklar almaşlı, nadiren gövdeye sarılıcı; basit ya da bölünmüştür. Yaprak sapı genellikle tabanda kılıflıdır. Çiçek durumu genellikle birleşik şemsiye ya da nadiren şemsiye halindedir. Bu ailenin başlıca edici özelliğidir. Çiçekler genellikle erselik, beş parçalı ve çok simetrilidir. Çanak yapraklar genellikle küçültülmüştür. Taç yapraklar genellikle beyaz ya da sarı, daha az sıklıkla mavi ya da kırmızımsı mor renklidir. Ercik beş adettir. Meyve kuru bir yarılan meyve (şizokarp) formunda, genellikle sıkıştırılmış ya da düzleştirilmiş, nadiren küresel ya da silindiriktir. Genellikle merikarp başına iki ya da nadiren tek tohum bulunur.

Aileye bağlı halihazırda yaklaşık 4.000 tür bulunmaktadır. Çok sayıda türü bilhassa sebze olarak üretilip tüketilmektedir. Havuç, maydanoz, çakşır, kişniş, kimyon, rezene, anason, kereviz, dereotu gibi belli başlı mutfak bitkileri bu aileye bağlıdır. Ayrıca zehirli oldukları bilinen baldıran, subaldıranı, delimaydanoz gibi cinsler de bu aileye bağlıdır. Ayrıca aileye bağlı çok sayıda tür yoldaş bitki kabul edilir. Çünkü şemsiye biçimindeki çiçekler yırtıcı böcekler için uygundur ve bunlar böylece yakınlardaki zararlı böcekleri avlarlar. Ayrıca kokularıyla yakınlardaki bitkilerin kokularını bastırırlar ve zararlı böceklerin onları bulmalarını engellerler. [Sinonimler, Cinsler]

Etimoloji

Aile adını, Apium cinsinden almaktadır.

Kocaeli’ndeki cinsler

Aegokeras

Aykeres

Aegopodium

Keçiayağı

Ammi

Kürdanotu

Anethum

Dereotu

Angelica

Melekotu

Anthriscus

Peçek

Apium

Kereviz

Astrantia

Yıldızca

Berula

Gendeme

Bifora

Yumurca

Bunium

Aksar

Bupleurum

Şeytanayağı

Cachrys

Çarşambaotu

Caucalis

Kavkal

Chaerophyllum

Handok

Conium

Baldıran

Coriandrum

Kişniş

Crithmum

Denizteresi

Daucus

Havuç

Elaeosticta

Elâotu

Eryngium

Boğadikeni

Ferulago

Şeytanteresi

Foeniculum

Rezene

Heracleum

Öğrekotu

Johrenia

Irazotu

Lagoecia

Pülüskün

Laser

Kefekimyonu

Oenanthe

Kazayağı

Pastinaca

Kelemenkeşir

Petroselinum

Maydanoz

Pimpinella

Anason

Rhizomatophora

Domuzkuyruğu

Sanicula

Sanikel

Scandix

Kişkiş

Seseli

Çaşırgöbeği

Sison

Karamaydanoz

Smyrnium

Yabanikereviz

Taeniopetalum

Hınzırotu

Tordylium

Davulotu

Torilis

Dercikotu

Turgenia

Karaheci

Visnaga

Hıltan

Exit mobile version