Malope malacoides (Köynik)

Malope malacoides (Köynik), Ebegümecigiller ailesine bağlı Köynik cinsinden genellikle 45 cm büyüyebilen tek ya da çok yıllık bir bitkidir.

Tanımı#

Gövde odunsu, yükselici ya da dik, kıllı ila neredeyse tüysüzdür. Yapraklar dikdörtgensi mızraksı, küt, iki kere dişli, üst bölümde tüysüz, özellikle damarların altı boyunca kıllıdır. Çiçekler yaprak koltukları üzerinde tektir. Ekçanak bölümleri yüreksi üçgensidir. Çanak yapraklar mızraksı, kıllı kirpikli, 11 ila 16 mm uzunluğundadır. Taç yapraklar pembe renkli, 22 ila 40 mm uzunluğundadır. Merikarp 2,6 ila 3 mm uzunluğunda ve 2 ila 2,3 mm genişliğindedir. Dilimizde köynik adı ile bilinmektedir.

Yabani bir ebegümeci türüdür. Yaprakları mineçiçeği yaprakları gibi bölünmüş, kabuğu keneviri andıran, çiçeği güle benzeyen ve beyaz köklü bir bitkidir. Su ya da şarapla içilirse dizanteri ve fıtığı tedavi eder. DI 3-147.

Gözlem bilgileri#

Bitki doğal olarak Akdeniz havzasında yayılış gösterir. Kayalık yamaçlar, tarlalar ve çalılıklarda görülen bitki umumiyetle mayıs ve haziran ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1200 metreye kadar olan rakımlarda Karamürsel ve Çayırova ilçelerinde gözlemlemek mümkündür.

Etimoloji#

Cins adı Antik Yunanca elma gibi anlamına gelir. Cinsin meyve yapısına işaret etmektedir. Bununla birlikte doğrudan, Latince ebegümeci anlamına gelen malakhe kelimesinden türetilmiş olması da muhtemeldir. Epitet Antik Yunanca Malva gibi anlamına gelir ve bu bağlamda türün Malva (ebegümeci) cinsi ile olan benzerliğine dikkat çekmektedir. İkili adlandırma öncesi adı “Malva betonicae folio”dur.