Lilium lancifolium (Kaplan zambağı)

Lilium lancifolium (Kaplan zambağı), Zambakgiller ailesine bağlı Zambak cinsinden genellikle 80 cm ila 200 cm büyüyebilen bir bitkidir.

Tanımı#

Soğanı oval ve 8 cm çapındadır. Gövde sağlam, 6 ila 12 cm çapında, beyaz yünlü ve morumsudur. Yapraklar çok sayıda, almaşlı dizilişli, sapsız, mızraksı, 6 ila 10 cm uzunluğunda ve 1 ila 2 cm genişliğindedir. Bitkinin yaprak koltuklarında küçük yumrular görülür ve bu özellikle zambaklar için yaygın bir özellik değildir. Çiçekler kısa ömürlü, baş aşağı sarkıktır ve kokuları yoktur. Tepaller geri kıvrık, çok sayıda mor kahverengi beneklerle turuncu kırmızı renkli ve 7 ila 10 cm uzunluğundadır. Meyve kapsül formunda, 3 ila 4 cm uzunluğunda ve çok sayıda ince tohum bulundurmaktadır. Dilimizde kaplan zambağı adı ile bilinmektedir.

Gözlem bilgileri#

Lilium lancifolium doğal olarak Uzakdoğu’da yayılış gösterir ancak süs bitkisi değeri nedeniyle ülkemizde yetiştirilmektedir. Kocaeli’de bahçe, yol kenarı ve saksılarda görülen bitki umumiyetle temmuz ve ağustos ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1000 metreye kadar olan rakımlarda İzmit ilçesinde gözlemlemek mümkündür.

Etimoloji#

Cins adı Antik Yunanca çiçek anlamına gelir. Kelime Yunancaya büyük ihtimalle Antik Mısırca’dan geçmiştir. Dilimizdeki zambak kelimesi Arapça orijinlidir. Epitet Latince mızraksı yapraklı anlamına gelir ve açık bir şekilde türün yaprak yapısına işaret etmektedir.

Kullanımı#

Soğanı pişirilerek tüketilmektedir. Nişasta bakımından zengindir. Çiçekler çiğ ya da pişirilerek yenilmekte bunlar ayrıca salata ve çorbalara eklenmektedir. Olasılıkla kediler için zehirlidir. Polenleri zehirlidir ve kusmaya neden olur. Soğan iltihap giderici, idrar söktürücü, adet akışı teşvik edici, yumuşatıcı ve balgam söktürücüdür. Çeşitli kalp rahatsızlıklarında başvurulur. Ayrıca öksürük, boğaz ağrısı ve çarpıntı tedavisinde kullanılmıştır. Çiçekleri gaz gidericidir. Miyop tedavisinde ve ayrıca göz kapaklarını güçlendirmek için uygulanır. Çiçekli zamanı bitkiden elde edilen tentür hamilelikte bulantıyı gidermek için kullanılır.