Periploca graeca (Gariplerurganı)
Periploca graeca (Gariplerurganı) çalılık alanlarda görülen, bahar aylarında çiçek açan ve süs bitkisi olarak yetiştirilen bir bitkidir.
- 1
Çiçek
Periploca graeca: 02/06/2023; Bayındırlık; 108 m.; çayır. © Hüseyin Doğan
- Alem:
Plantae
- Takım:
Gentianales
- Aile:
Apocynaceae
- Cins:
Periploca
- Literatür:
Sp. Pl.: 211 (1753).
- Yazar:
L.
Fotoğrafları
- Dağılım:
- Eşadlar:
Periploca graeca (Gariplerurganı), Zakkumgiller ailesine bağlı Gariplerurganı cinsinden genellikle 12 ila 15 metre büyüyebilen bir bitkidir.
Tanımı#
Yaprak dökücü ve sarılıcı bir bitkidir. Sürgünleri ise 30 metreye kadar çıkabilir. Yaşlı sürgünler kahverengidir. Yapraklar 4 ila 10 cm uzunluğunda ve 3 ila 5 cm genişliğinde, eliptik ya da yumurtamsı mızraksı ve tepede sivridir. Salkım 15 cm uzunluğunda ve 2 ila 2,5 cm çapındaki 3 ila 15 çiçeklidir. Taç lobları morumsu menekşe renkli, dikdörtgensi ve az girintilidir. Taççık bölümleri menekşe, ipliksi, loblardan daha kısa ve çıplaktır. Meyve 6 ila 9 cm uzunluğunda ve 5 ila 7 mm genişliğinde, silindirik, kavisli ve tepede kaynaşıktır. Dilimizde garipler urganı ve ipek fidanı adları ile bilinmektedir.
Gözlem bilgileri#
Bitki doğal olarak İtalya ile Kafkasya arasında kalan bölgede yayılış gösterir. Ancak günümüzde Avrupa ve Amerika’ya da dağılmıştır. Ormanlık alanlar, çalılıklar ve dere kenarlarında görülmektedir. Umumiyetle nisan ve temmuz ayları arasında çiçek açmaktadır. Bitkiyi deniz seviyesinden 1200 metreye kadar olan rakımlarda İzmit ilçesinde gözlemlemek mümkündür.
Etimoloji#
Cins adı Antik Yunanca dolaşık anlamına gelir ve bu bağlamda cinsin kıvrılarak tırmanma özelliğine işaret etmektedir. Epitet Latince Yunanistan anlamına gelir ve açık bir şekilde türün tip yerine dikkat çekmektedir. Epitetin aksine sadece Yunanistan’da görülmez. Özgün tanımda da “Habitat in Syria” denmektedir.
Kullanımı#
Kardiyak, idrar söktürücü, uyarıcı ve toniktir. Özsuyu ve meyvesi zehirlidir. Tohumlarındaki ipek benzeri tüyler tekstilde kullanılmıştır.
Hüseyin Hocam,Ağvada kendinden başkalarına hayat hakkı tanımayan bir bitki.Yetişkin bir ceviz ağacının güneşle bağlantısını keserek ölüme terk etmişti.Saatlerce uğraşarak cangılın içinde bağbıçkısı ile,kurtarmaya çalıştım.Dişbudak,alıç,elma,söğüt neye ulaşabiliyorsa sarıp sarmalayıp öldürüyor..
Benim arayıp bulamadığım bitki.Çok değerli bir sarmaşık türü.
değerlimi yıllardır yok etmek için uğraştığım ağaç boğucu bitki brkere sardımı ağaçı sıka sıka boğar gibi kurutup yok ediyor kesersen ahtobot gibi heryerden patlıyor.