Cycas revoluta (Sago palmiyesi)
Cycas revoluta (Sago palmiyesi) yavaş büyüyen, özellikle peyzaj alanlarına dikilen ve hayli değerli olan bir bitkidir.
- 1
Kozalak
Cycas revoluta: 12/07/2023; İzmit; 50 m.; yol kenarı. © Hüseyin Doğan
- Alem:
Plantae
- Takım:
Cycadales
- Aile:
Cycadaceae
- Cins:
Cycas
- Literatür:
Verh. Holl. Maatsch. Weetensch. Haarlem 20: 424 (1782).
- Yazar:
Thunb.
Fotoğrafları
- Dağılım:
- Eşadlar:
- Kayıtlar:
Cycas revoluta (Sago palmiyesi), Çikasgiller ailesine bağlı Çikas cinsinden parlak, koyu yeşil renkli yapraklar ve 20 cm çapındaki tüylü kalın gövdesi ile simetrik taç oluşturan bir bitkidir.
Tanımı#
Genç bireylerde gövde çok kısa ya da toprak altında iken zamanla uzar. Çok yaşlı bireylerde gövde uzunluğu 7 metreyi bulur. Ancak bitki hayli yavaş büyür ve bu boya ulaşması yaklaşık 100 yıl sürer. Gövdeler zaman zaman dallanmaktadır. Yapraklar parlak ve koyu yeşil renklidir ve bitki üreme yaşına geldiğinde 50 ila 150 cm uzunluğu bulur. Yapraklar 1 metre çapa ulaşabilen kanat benzeri bir rozetten çıkar. Yaprakçıklar küme halinde, sert ve dar olup 8 ila 18 cm uzunluğundadır ve kenarlarından belirgin biçimde kıvrıktır. Taban yaprakçıkları daha çok iğne yaprak formundadır. Yaprak sapı 6 ila 10 cm uzunluğundadır. Erkeklerde kozalak bulunurken dişilerde megasporofiller görülür. Dilimizde sago palmiyesi, çikas ve yalancı palmiye adları ile bilinmektedir.
Gözlem bilgileri#
Bitki doğal olarak Çin, Japonya ve Tayvan’da yayılış gösterir. Ancak süs bitkisi değeri nedeniyle günümüzde diğer bölgelere de yayılmıştır. Peyzaj alanlarında görülen bitkinin tohumları umumiyetle eylül ve ekim ayları arasında olgunlaşmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 400 metreye kadar olan rakımlarda İzmit ilçesinde gözlemlemek mümkündür.
Etimoloji#
Cins adı Antik Yunanca palmiye anlamına gelir ancak kelimenin doğrusu koikas olup Yunancadan yanlış okunmuştur. Epitet Latince alta kıvrılan anlamına gelir. Yaprak yapısına işaret eder.
Kullanımı#
Öz nişasta içerir ve sago yapımında kullanılmaktadır. Ancak hem zehirli olması hem de doğada nadir bulunması nedeniyle gıda amaçlı işlenmesi önerilmemektedir. Yutulması halinde insan dâhil memeliler için son derecede zehirlidir, ciddi sağlık sorunlarına ve hatta ölüme neden olabilir. Belirtiler kusma, ishal, halsizlik, karaciğer yetmezliği ve nöbetlerdir. Yaprakları kanser tedavisinde kullanılmıştır. Terminal sürgünler büzücü ve idrar söktürücüdür. Tohum âdet söktürücü, balgam söktürücü ve toniktir.
