Lathyrus czeczottianus (Çalı mürdümüğü)

Lathyrus czeczottianus (Çalı mürdümüğü), Baklagiller ailesine bağlı Mürdümük cinsinden genellikle 30 ila 40 cm büyüyebilen çok yıllık bir bitkidir.

Tanımı#

Yoğun biçimde yaslanıcı cılız tüylü ve neredeyse ipeksi tüylerle kaplıdır. Gövde köşeli, dallı, yükselici ya da dik ve 25 ila 45 cm uzunluğundadır. Yapraklar kısa biçimde kılçık uçludur. Yaprakçıklar tek çift halinde, mızraksı, 15 ila 47 mm uzunluğunda, 3 ila 12 mm genişliğinde ve paralel damarlıdır. Sitipül mızraksı sipsivri uçlu, yaprakçıklardan hafifçe daha dar ve eşit olmayan biçimde ok başlıdır. Çiçek durumu sapı sıkı biçimde dizili 3 ila 7 adet çiçekli olup yaprakçıklardan daha uzundur. Çanak 10 ila 14 mm uzunluğunda, dişleri neredeyse eşit uzunlukta ve mızraksı bizsidir. Taç lavanta mavi renkli ve 17 ila 19 mm uzunluğundadır. Meyve geniş biçimde şeritsi, 35 mm uzunluğunda, 5 mm genişliğinde ve yoğun biçimde yaslanıcı cılız tüylüdür. Dilimizde çalı mürdümüğü adı ile bilinmektedir.

Gözlem bilgileri#

Bitki doğal olarak Türkiye’de yayılış gösterir. Ormanlık alanlar, kayalık yamaçlar ve yol kenarında görülen bitki umumiyetle haziran ve temmuz ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi 1150 ila 1600 metre arasındaki rakımlarda Kartepe ilçesinde gözlemlemek mümkündür.

Etimoloji#

Cins adı Antik Yunanca çok tutkulu anlamına gelir. İlk defa Theophrastus tarafından kullanılmıştır. Cinse bağlı bazı türlerin afrodizyak oldukların yönündeki inanışa işaret eder. Cinsin Türkçe adı mürdümük Farsça kökenlidir ve olasılıkla mercimek için kullanılmıştır. Bu kelime ayrıca Farsçada gözbebeği anlamına gelir. Mercimek tohumları ile gözbebeği arasında yüzeysel bir benzerlik mevcuttur. Epitet 3 Ocak 1888 – 17 Mart 1982 tarihleri arasında yaşamış Polonyalı bitkibilimci Hanna Czeczott‘a adanmıştır. 1938 tarihinde yayımladığı Türkiye florası adlı eseri ile bilinmektedir. Çalışmanın ardından bu taksonu Lathyrus sericeus adı ile kaydetmiştir. Ancak kayıt nom. illeg. kabul edilerek onun adıyla yeniden tanımlanmıştır.