Bellardia trixago (Kara ballıbaba)

Bellardia trixago (Kara ballıbaba), Canavarotugiller ailesine bağlı Karaballıbaba cinsinden bir bitkidir.

Tanımı#

Halihazırda bazı kaynaklarda Bartsia trixago olarak geçmektedir. Genellikle 10 ila 70 cm büyüyebilen tek yıllık bir bitkidir. Alt bölümde salgısız havlı, üst bölümde ise salgılı tüylüdür. Gövde dik, genellikle basittir. Yapraklar yeşil renkli, tüylü ve salgılı, şeritsi ila şeritsi dikdörtgensi, 3 ila 9 cm uzunluğunda, düzenli olarak testere kenarlı ila tek teleksi ve sapsızdır. Bırahte yüreksi, sipsivri, üst tarafı düzdür. Sap yaklaşık 1 mm uzunluğundadır. Çanak 10 ila 12 mm uzunluğunda, tüpleri 5 ila 6 mm uzunluğunda, loblar 4 ila 7 mm uzunluğunda, yumurtamsı ve küttür. Taç pembe lekeli beyaz ya da sarı renkli, 17 ila 23 mm uzunluğundadır. Tüp 7 ila 17 mm uzunluğunda ve alt dudak üst dudaktan daha uzundur. Başçık seyrek tüylüdür. Kapsül 9 mm uzunluğunda ve 5 mm genişliğinde, seyrek tüylüdür. Tohumlar 0,7 mm uzunluğundadır. Dilimizde kara ballıbaba adı ile bilinmektedir.

Gözlem bilgileri#

Bellardia trixago doğal olarak Ortadoğu, Batı Afrika, Güney Afrika ve Akdeniz havzasına özgüdür. Ancak günümüzde Amerika ve Avustralya’ya da dağılmıştır. Çayır, tahrip edilmiş araziler ve tarlalarda görülen bitki umumiyetle mart ve haziran ayları arasında çiçek açmaktadır. Bitkiyi deniz seviyesinden 1200 metreye kadar olan rakımlarda il genelinde gözlemlemek mümkündür.

Etimoloji#

Cins 30 Temmuz 1741 – 4 Mayıs 1826 tarihleri arasında yaşamış İtalyan bitki bilimci Carlo Antonio Lodovico Bellardi’ye adanmıştır. Epitet Antik Yunanca üçlü anlamına gelir. Türün çiçeklerinin alt dudağının üç loblu olmasına işaret eder. Ayrıca Antik Yunanca tüylü anlamına gelmesi de muhtemeldir ve bu da bitkinin yoğun tüylü yapısını vurgular. İkili adlandırma öncesi adı “Trixago apula unicaulis”tir.