Euphorbia nutans (Sarkak sütleğen)
Euphorbia nutans (Sarkak sütleğen) tahrip edilmiş arazilerde görülen ve güz aylarında çiçek açan tek yıllık bir bitkidir.
- 1
Yaprak
Euphorbia nutans: 14/08/2025; Yuvacık Barajı; 170 m.; ormanlık. © Hüseyin Doğan
- Alem:
Plantae
- Takım:
Malpighiales
- Aile:
Euphorbiaceae
- Cins:
Euphorbia
- Literatür:
Gen. Sp. Pl.: 17 (1816).
- Yazar:
Lag.
- Dağılım:
- Eşadlar:
- Kayıtlar:
Euphorbia nutans (Sarkak sütleğen), Sütleğengiller ailesine bağlı Sütleğen cinsinden kazık köklü ve genellikle 20 ila 80 cm büyüyebilen tek yıllık bir bitkidir.
Tanımı#
Gövdeler genellikle yükselici, zaman zaman dik, sıklıkla tepede kemerli, seyrek ila orta düzeyde cılız tüylü ya da kısa kıvrık tüylüdür. Yapraklar karşılıklı dizilişlidir. Sitipül genellikle belirgin, zaman zaman gövdenin bir tarafına tabanda kaynaşık, küçük pullar halinde, düzensiz dişli, saçaklı ya da bölünmüş, 1 ila 1,5 mm uzunluğundadır. Yaprak sapı 0,3 ila 1,6 mm uzunluğunda ve cılız tüylü ila ülgerlidir. Aya dikdörtgensi ila dikdörtgensi mızraksı, 8 ila 40 mm uzunluğundadır. Tabanı asimetrik, bir yanı genellikle köşeli ya da yuvarlak, diğer yanı kesik ila yüreksi kulaklı, kenarları testere dişli ve ucu küt uçludur. Abaksiyal yüzey soluk yeşil ya da kırmızı bezelidir. Adaksikyal yüzey kırmızı lekeli, iki yüzey de özellikle tabana doğru cılız tüylüdür. İmvolukrum dar biçimde obkonik ve çıplaktır. Erkek çiçekler 5 ila 28 adettir. Dişi çiçeklerde yumurtalık çıplaktır. Kapsül yumurtamsı ve çıplaktır. Tohum koyu kahverengidir. Dilimizde sarkak sütleğen adı ile bilinmektedir.
Gözlem bilgileri#
Bitki doğal olarak Amerika’da yayılış gösterir ancak günümüzde dünyanın büyük bölümünde doğallaşmıştır. Tahrip edilmiş araziler, dere kıyısı, tarlalar, bahçeler ve yol kenarında görülen bitki umumiyetle nisan ve ekim ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda Başiskele ilçesinde gözlemlemek mümkündür.
Etimoloji#
Cins Euphorbus’a adanmıştır. Antonius Musa’nın kardeşidir ve Moritanya kralı Juba’nın hekimidir. Atlas dağlarında keşfettiği bir sukulent türünün laksatif etkilerini yazmış, bu nedenle kral tarafından bu sütleğene onun adı verilmiştir. Epitet Latince baş aşağı anlamına gelir. Çiçek başlarının aşağı doğru sarkık olmasına işaret eder.