Özet
Staphylea pinnata (Ağızlık çalısı) genelde yaprak döken ağaçların oluşturduğu ormanlarda tek başıan görülen bir bitkidir.
Hiyerarşi
Bitkiler
Ağızlıkçalısı takımı
Ağızlıkçalısıgiller
Ağızlıkçalısı
Tanımı
Staphylea pinnata (Ağızlık çalısı) genellikle 4 ila 6 metre büyüyebilen dik gövdeli bir bitkidir. Yapraklar teleksidir ve 3, 5 ya da 7 arası sayıda 5 ila 10 cm uzunluğunda ,yumurtamsı ila darca yumurtamsı, kenarları testere dişli ve çıplak yaprakçığa bölünür. Çiçek durumu 13 cm uzunluğunda terminal ve sarkık bileşik salkım halindedir. Çiçekler erselik, küçük, beyaz, kokulu ve çan biçimlidir. Çanak yapraklar yeşilimsi ve ucu kırmızı lekelidir. Kapsül 2,5 ila 3,5 cm uzunluğunda ve 2 ya da 3 lobludur. Tohum 1 cm uzunluğunda ve sarımsı kahverengidir.
Gözlem bilgileri
Doğal olarak Avrupa ile Kafkasya arasındaki bölgede yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Orman sınırları ve dere kenarlarında görülen bitki umumiyetle nisan ve mayıs ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1500 metreye kadar olan rakımlarda il genelinde gözlemlemek mümkündür.
Türkçe adı
Dilimizde ağızlık çalısı, patlak ve patpat ağacı adları ile bilinmektedir.
Etimoloji
Cins adı Antik Yunanca üzüm salkımı anlamına gelir. Antik Yunanca tam adı staphylodendrondur ve bu bağlamda kümeleri olan ağaç anlamına gelir. Başka bir deyişle çiçek kurulunun salkım biçiminde olmasına işaret eder. Tür adı Latince teleksi anlamına gelir ve açık bir şekilde türün yaprak yapısına işaret eder. Özgün tanımda bu “foliis pinnatis” olarak belirtilmiştir.
Tarihi
Alplerin ötesindeki ülkelerde, ahşabı beyaz akçaağaca çok benzeyen ve staphylodendron (salkımlı ağaç) olarak bilinen bir ağaç vardır. Bu ağacın meyvesi baklamsıdır ve içinde fındık aromasına sahip olan tohum bulunur. PL 16-27.
Gıda
Tohumların tadı antep fıstığına benzer ve yenilmektedir.
Fotoğrafları
