Lantana camara (Çalı minesi)

Lantana camara (Çalı minesi), Mineçiçeğigiller ailesine bağlı Çalıminesi cinsinden genellikle 0,4 ila 3 metre büyüyebilen bir çalıdır.

Tanımı#

Gövde ve dallar dört köşeli, dikensiz ya da hafifçe kıvrık dikenlidir. Yapraklar genişçe yumurtamsı ve karşılıklı dizilişli olup ezildiklerinde güçlü bir koku yayarlar. Çiçekler boru şeklinde, dört taç yapraklı ve gövdelerin ucunda terminal küme halindedir. Çiçekler karışık meyve kokulu olup birçok farklı renge sahip olabilir. Renk değişikliği, iklim, bitkinin yaşı gibi sebeplere bağlı olabilir. Tozlaşmadan sonra çiçeklerin rengi değişir. Yumurtalık çıplaktır. Meyve mor ya da siyah renkli, küresel ve 3 ila 5 mm çapındadır. Bitki on iki binin üzerinde meyve üretebilmektedir. Dilimizde çalı minesi adı ile bilinmektedir.

Gözlem bilgileri#

Doğal olarak Amerika kıtasında yayılış gösterir ancak süs bitkisi değeri nedeniyle günümüzde dünyanın büyük bölümünde yetiştirilmektedir. Bahçe, tahrip edilmiş arazilerde ve yol kenarında görülen bitki umumiyetle temmuz ve ekim ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1000 metreye kadar olan rakımlarda il geneline gözlemlemek mümkündür.

Etimoloji#

Cins adını, meyvesinin benzerliği nedeniyle Viburnum lantana türünden almaktadır. Epitet Antik Yunanca kemerli anlamına gelir. Türün dal yapısına işaret eder.

Kullanımı#

Yapraklarında çay yapılmıştır. Olgun meyvelerin yenilebilir olduğuna dair raporlar vardır. Agresif kök sistemi sayesinde erozyon kontrolünde kullanılmıştır. Evcil hayvanlar için zehirlidir. Etrafındaki bitkilerin gelişmesini engeller. Olgun olmayan meyveler tüketildiğinde solunum sistemini felç eder. Yağı antiseptiktir. Kökü ateş düşürücüdür. Kaynatılarak grip, öksürük, kabakulak, sürekli yüksek ateş, sıtma, astım, diş ağrısı, baş ağrısı, yangı, bel soğukluğu tedavisinde kullanılmıştır. Çiçekler kan dindiricidir. Akciğer tüberkülozu tedavisinde kurutulan çiçeklerin kaynatılarak kullanılmıştır. Bunun yanında yapraklar iltihap giderici, terletici, ateş düşürücü, uyarıcı, tonik ve yara iyileştiricidir. Yapraklar demlenerek ateş, kabızlık, tüberküloz, nezle ve bronşit tedavisinde kullanılır. Ayrıca dermatit, egzama, kaşıntı, kızamık ve suçiçeği döküntülerini tedavi etmek haricen uygulanır.