Samolus valerandi (Gılotu)
Samolus valerandi (Gılotu) genelde sulak alanların civarında görülen ve bahar sonundan güz başına kadar çiçek açan bir bitkidir.
- 1
Çiçek
Samolus valerandi; 08/07/2021; Bayındırlık; 108 m.; yol kenarı. © Hüseyin Doğan
- Alem:
Plantae
- Takım:
Ericales
- Aile:
Primulaceae
- Cins:
Samolus
- Literatür:
Sp. Pl.: 443 (1753).
- Yazar:
L.
Fotoğrafları
- Dağılım:
- Eşadlar:
- Kayıtlar:
Samolus valerandi (Gılotu), Çuhaçiçeğigiller ailesine bağlı Gılotu cinsinden genellikle 8 ila 60 cm büyüyebilen tek yıllık bir bitkidir.
Tanımı#
Gövde dik, basit ya da dallı, yapraksı ve çıplaktır. Tabandaki yapraklar ters yumurtamsı ya da dikdörtgensi yumurtamsıdır. Yapraklar 12 ila 65 mm uzunluğunda ve 7 ila 30 mm genişliğinde, ters yumurtamsı ya da kaşıksı, sapsız, çıplak, kenarları zarsı ve düzdür. Çiçek sapı 5 ila 13 mm uzunluğundadır. Çanak, taçtan daha kısa ve çıplak, dişleri sivridir. Taç beyaz renklidir. Ercik beş adet, 1 mm uzunluğunda ve taç tüpünün tabanına yerleştirilmiştir. Kapsül 3 mm uzunluğunda ve küresel olup valfler kapsül açıldıktan sonra güçlü biçimde geriye kıvrılmaktadır. Tohum 0,3 ila 0,6 mm uzunluğunda, koyu kahverengi ve minikçe taneciklidir. Genç yapraklar çiğ ya da pişirilerek tüketilebilir. Yapraklar iskorbüt hastalığını önleyicidir. Dilimizde gıl otu adı ile bilinmektedir.
Gözlem bilgileri#
Samolus valerandi doğal olarak Afrika, Avrupa ve Güney Asya’da yayılış gösterir. Sulak alanlarda görülen bitki umumiyetle mayıs ve eylül ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 900 metreye kadar olan rakımlarda Kartepe, Kandıra ve İzmit ilçelerinde gözlemlemek mümkündür.
Etimoloji#
Cins adı Galce su maydanozu anlamına gelir. Plinius, Galya rahiplerinin bitkiye samolus dediklerini aktarır. Tür 1530 – 1571 yılları arasında yaşamış Fransız bitkibilimci Dourez Valerand’a adanmıştır. Öte yandan bazı kaynaklarda adı Valerand Dourez olarak geçmektedir.
