Glebionis segetum (Kasım çiçeği)

Glebionis segetum (Kasım çiçeği), Papatyagiller ailesine bağlı Kasımçiçeği cinsinden genellikle 20 ila 80 cm büyüyebilen tek yıllık bir bitkidir.

Tanımı#

Bitki çıplak ve hafifçe etlidir. Gövde dalsız ya da kısaca dallı, üst bölümler kısa tüylüdür. Alt yapraklar derin teleksi, 3 ila 5 cm uzunluğunda, anahatta ters yumurtamsı, genellikle beş dişlidir. Yapraklar sarmal dizili, derin loblu ve 5 ila 20 cm uzunluğundadır. İnvolukrum 1 ila 2 cm genişliğindedir. Filariler yumurtamsı dikdörtgensidir. Dilsi çiçekler 10 ila 15 arası sayıda, dil altın sarısı rengindedir. Çiçekler parlak sarı renkli, çiçek başları 3,5 ila 5,5 cm çapındadır. Kapçık dikdörtgensidir. Bitki aromatiktir. Dilimizde kasımçiçeği, horozibiği, alümeç ve deli ale gömeci adları ile bilinmektedir.

Gözlem bilgileri#

Bitki doğal olarak Akdeniz havzasında yayılış gösterir ancak günümüzde dünyanın büyük bölümüne yayılmıştır. Tarlalar ve yol kenarında görülen bitki umumiyetle mart ve haziran ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1200 metreye kadar olan rakımlarda İzmit ve Kandıra ilçelerinde gözlemlemek mümkündür.

Etimoloji#

Cins adı Latince ekili alan anlamına gelir. Cinsin genellikle hububat tarlalarına yakın alanlarda görülmesine işaret eder. Türkçe adı olan kasımçiçeğinin bağıntısı açık değildir. Dilimizde kasım ayı ile özdeşleşen bir papatya daha vardır: Chrysanthemum (kasımpatı). Glebionis’in aksine kasımpatı gerçekten de kasım ayında (krizantem de denir) çiçek açar. Buradaki kasım ayı detayı, Glebionis cinsinin önceleri Chrysanthemum cinsine bağlı olması ile ilintili olsa gerek. Epitet Latince tarla anlamına gelir. Türün, hububat tarlalarının kenarlarında görülmesine işaret eder. Özgün tanımda bu “Habitat in Scaniae, Germaniae, Belgii, Angliae, Galliae agris” olarak belirtilmiştir.

Kullanımı#

Yaprak ve genç sürgünleri çiğ olarak ya da zeytinyağında kızartılarak tüketilmektedir. Diğer yandan bitkinin kumarin içerdiğine dair raporlar da mevcuttur. Kumarin kanın pıhtılaşmasını engelleyen bir maddedir ve bu durumda tüketilirken dikkatli olunmalıdır.