Datura stramonium (Boru çiçeği)

Datura stramonium (Boru çiçeği), Patlıcangiller ailesine bağlı Boruçiçeği cinsinden genellikle 100 ila 150 cm büyüyebilen tek yıllık bir bitkidir.

Tanımı#

Kötü kokulu, dik ya da yayılıcı ve kolay dallanan bir bitkidir. Kök uzun, kalın lifli ve beyazdır. Gövde kalın, dik, yapraklı, pürüzsüz ve soluk sarı-yeşildir. Gövde dalları çatallar oluşturur, çatallardan yaprak ve dik çiçekler gelişir. Yapraklar 8 ila 20 cm uzunluğunda, geniş biçimde yumurtamsı, mızraksı ya da baklavamsı, pürüzsüz, tırtıklı ve düzensiz dalgalıdır. Üst yapraklar koyu, alt yapraklar açık yeşildir. Yapraklar acı ve mide bulandırıcıdır.

Kokulu, trompet biçimli çiçekler 6 ila 9 cm uzunluğunda, kremsi ya da mor renklidir. Çanak uzun ve boru biçimli, alt bölümde şişik ve keskin dişlidir. Ercikler taç boğazında görülebilmekte, iplikçikler bir bölümlerinde serbest, başçıklar diködrtgensi, sarı, mor kenarlı sarı ya da morumsu renkli ve 4 ila 7 mm uzunluğundadır. Kapsüller dik, küresel ya da yumurtamsı, 4 valf tarafından açılmakta ve 1,5 cm uzunluğundadır. Tohumlar siyah renkli, 3 ila 4 mm uzunluğunda ve kabuğu buruşuktur. Dilimizde boru çiçeği, abızambak, abuzambak, bostan karanfili, büyü otu, cin otu, kokar ot, kokar otu, sihirbaz otu, şeytan tuzluğu, şeytan elması, şeytan otu, tatala, tatula, tatüle, datula, yeleşik, afyonotu, eşekdikeni, eşekotu, mandacık, mandalak ve deli patpat adları ile bilinmektedir.

Gözlem bilgileri#

Doğal olarak Orta Amerika’ya özgüdür ancak günümüzde dünyanın büyük bölümüne dağılmıştır. Tahrip edilmiş araziler, çayır ve yol kenarında görülen bitki umumiyetle mayıs ve kasım ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1000 metreye kadar olan rakımlarda il genelinde gözlemlemek mümkündür.

Etimoloji#

Cins adı Sanskritçe delilik anlamına gelir. Cinsin insan üzerindeki anormal etkilerine işaret eder. Epitet etimolojisi açık değildir, boruçiçeğini tanımlamak için ilk defa Ortaçağ’da kullanılmıştır.

Kullanımı#

Astım tedavisinde ve ameliyat esnasında analjezik olarak kullanılmıştır. Güçlü bir halusinojendir. Ağrıyı hafifletir ve iyileşmeyi hızlandırır. Parkinson hastalığı, astım, ağız kuruluğu, baş dönmesi, halüsinasyon ve komada başvurulmuştur. Meyvesinin suyu ve kepek ve saç dökülmesinde uygulanmıştır. Ayrıca tohumlarına hemoroit ve egzama vakalarında başvurulmuştur. Bunun yanında astım ve diş ağrısı tedavisinde de kullanılmıştır. Tıbbi dozun üzerinde kullanılması ölüme neden olur. Uyuşturucu ve zehirlidir.