Cicerbita variabilis (Akdağ marulu)
Cicerbita variabilis (Akdağ marulu) genelde yüksek rakımlardaki kayalık alanlarda görülen ve yaz aylarında çiçek açan bir bitkidir.
- 1
Çiçek
Cicerbita variabilis: 01/07/2025; Kuzuyayla; 1300 m.; ormanlık. © Hüseyin Doğan
- Alem:
Plantae
- Takım:
Asterales
- Aile:
Asteraceae
- Cins:
Cicerbita
- Literatür:
Repert. Spec. Nov. Regni Veg. Beih. 89: 407 (1944).
- Yazar:
(Bornm.) Bornm.
Fotoğrafları
- Dağılım:
- Eşadlar:
- Kayıtlar:
Cicerbita variabilis (Akdağ marulu), Papatyagiller ailesine bağlı Gökmarul cinsinden bir bitkidir.
Tanımı#
Halihazırda bazı kaynaklarda Lactuca variabilis adı ile geçmektedir. Gövde dik, çıplak ya da nadiren alt bölümde kıllı ve mumlu olup sürünücü rizomdan yükselmektedir. Yapraklar çoğunlukla tabanda ve alt gövdede, zarsı, çıplak, dalgalı dişli, taban ve alt gövde yaprakları lirsi derin teleksi, üçgensi tebersi ya da yüreksi terminal lob ve 6 ila 12 adet yanal loblu, 7 ila 25 cm uzunluğunda, 1,5 ila 6,5 cm genişliğindedir. Çiçek durumu basit ya da az dallıdır.
Kömeç 5 ila 35 adet, saplı ya da sapsız, eksen boyunca tek ya da küçük kümelerdedir. Bırahteler ve çiçek durumu sapı çıplak ve mumludur. İnvolukrum 9,5 ila 15 mm uzunluğundadır. Filariler 9 ila 15 adet, 3 sıra halinde, çıplak ve köşe ile uçları mor renklidir. Çiçekler lavanta mavisi ya da menekşe renkli, 1,2 ila 1,8 cm uzunluğunda ve ağızda uzun tüylüdür. Kapçık 5 ila 7,3 mm uzunluğundadır. Sorguç beyaz renklidir. Dilimizde akdağ marulu adı ile bilinmektedir ve bu isim türün tip yerine dikkat çekmektedir.
Gözlem bilgileri#
Cicerbita variabilis doğal olarak Türkiye’de yayılış gösterir. Kayalık yamaçlar ve çam ile köknar ormanlarında görülen bitki umumiyetle haziran ve ağustos ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi 1400 ila 1600 metre arasındaki rakımlarda Kartepe ilçesinde gözlemlemek mümkündür.
Etimoloji#
Cins adı Antik Yunanca marul anlamına gelmektedir. Kelime, Lagenaria siceraria için kullanılan cicirbita adı ile oldukça yakın gözüküyor. Epitet Latince değişken anlamına gelir. Özgün tanımda çiçek rengi için soluk sarı notu düşülmüş, olasılıkla bitkinin çiçek renginin zamanla değiştiği düşünülmüştü.
