Chrysanthemum × morifolium (Kasımpatı)

Chrysanthemum × morifolium (Kasımpatı), Papatyagiller ailesine bağlı Krizantem cinsinden genellikle 30 ila 90 cm boylanabilen çok yıllık bir çalıdır.

Tanımı#

Gövde seyrekçe dallı, dik ya da zaman zaman yatık-yükselicidir. Yapraklar havlı, zeytin yeşili renkli ve 1 ila 2 cm uzunluğunda saplıdır. Yaprak ayası yumurtamsı ila dikdörtgensi yumurtamsı, 4 ila 10 cm uzunluğunda, 3 ila 5 cm genişliğinde ve derince lobludur. Yaprak tabanı kesik ila neredeyse yüreksidir. Çiçekler tek ya da gevşek küme halinde ve kremsi sarı renklidir ancak yeşil, beyaz, sarı, mor, pembe gibi renklere sahip çok sayıda kültivarı mevcuttur. Günlerin 14 saatin altında olduğu zamanlarda çiçek açmaya başlar. Havayı temizlediğine dair raporlar nedeniyle iç mekân bitkisi olarak da kullanılmaktadır. Dilimizde kasımpatı ve krizantem adları ile bilinmektedir.

Gözlem bilgileri#

Chrysanthemum × morifolium doğal olarak Çin’de görülür ve en az dört farklı Chrysanthemum türünün doğal melezidir. Günümüzde tropikal kuşakta doğallaşma eğilimdedir. Ayrıca hayli popüler bir süs bitkisidir. Mezarlıklar ve bahçelerde görülen bitki umumiyetle eylül ve kasım ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda İzmit ilçesinde gözlemlemek mümkündür.

Etimoloji#

Cins adı Antik Yunanca altın çiçekli anlamına gelir. Cinse bağlı çok sayıda türün çiçekleri sarı renklidir. Epitet Chrysanthemum morii yapraklı anlamına gelmektedir ve bu bağlamda türün yapraklarının Chrysanthemum morii türünün yapraklarını andırmasına işaret etmektedir. Dilimizdeki krizantem adı, cins adı olan Chrysanthemum‘dan muharreftir.

Kullanımı#

Çiçek başları ve taç yapraklar yenilmektedir. Ayrıca yaprak ve çiçeklerinden çay yapılmaktadır. Formaldehit, benzen ve amonyak gibi kimyasal bileşiklerin yaydığı kokuları giderme özelliğine sahiptir. Çiçek başları görüşü iyileştirmek, göz ağrısını dindirmek, baş ağrısını hafifletmek ve iltihap giderici olarak kullanılır. Bunlar antibakteriyel, mantar önleyici, iltihap giderici, gaz giderici, arındırıcı, terletici, ateş düşürücü, soğutucu ve yatıştırıcıdır. Hipertansiyon ve kalple ilgili şikâyetlerde başvurulur. Bunun yanında yaprakların suyu yara iyileştiricidir.