Cedrus atlantica (Atlas sediri)

Cedrus atlantica (Atlas sediri), Çamgiller ailesine bağlı Sedir cinsinden genellikle 30 ila 35 metre büyüyebilen bir bitkidir.

Tanımı#

Gövde çapı 1,5 ila 2 metreye ulaşabilir. Gençken taç piramit biçimindedir. Dalcıklar yatay ya da yukarı doğru eğik, karşılıklı ya da almaşlı dizilişli, genellikle sarkık değil, soluk sarı kahverengi, ilk yıl havlı, sonrasında koyu gri renklidir. Kış tomurcukları koniksidir. Yapraklar kısa dalcıklarda 19 ila 28 arası sayıda demetler halinde, koyu yeşil renkli, şeritsi, 15 ila 35 cm uzunluğunda ve 1 mm genişliğinde ve sipsivri uçludur. Tohum kozalakları mor lekelidir. Bunlar olgunlaştıklarında soluk kahverengi, yumurtamsı ya da silindirik, 7 cm uzunluğunda ve 4 cm genişliğindedir. Tohumlar üçgensi ve 1 cm uzunluğundadır. Cedrus libani ile oldukça benzerdir ve bazı kaynaklara göre onun alttürüdür. Dilimizde atlas sediri adı ile bilinmektedir.

Gözlem bilgileri#

Bitki doğal olarak Atlas dağlarında yayılış gösterir. Ancak peyzaj değeri nedeniyle günümüzde park ve bahçelere dikilmektedir. Park ve bahçelerde görülmektedir. Kozalakları umumiyetle ekim ve ocak ayları arasında olgunlaşmaktadır. Bitkiyi deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda İzmit ilçesinde gözlemlemek mümkündür.

Etimoloji#

Cins adının etimolojisi açık değildir. Cedrus ve Juniperus (ardıç) türlerini tanımlamak için kullanılan Antik Yunanca mahreçli bir kelimedir. Epitet Latince Atlas dağları anlamına gelir ve açık bir şekilde türün yayılış alanına işaret eder.

Kullanımı#

Dallarından elde edilen yağ dolaşım ve solunum sistemlerini uyaran ve sinirleri yatıştıran bir antiseptik ve mantar önleyicidir. Yağ aynı zamanda büzücü, idrar söktürücü, balgam söktürücü ve yatıştırıcıdır. Dallarından elde edilen yağ parfüm ve sabun yapımında kullanılır. Bunun yanında yağı böcek kovucu olarak kullanılır.