Bupleurum odontites (Damarlı şeytanayağı)

Bupleurum odontites (Damarlı şeytanayağı), Maydanozgiller ailesine bağlı Şeytanayağı cinsinden 5 ila 50 cm büyüyebilen tek yıllık bir bitkidir.

Tanımı#

Gövde çok dallı ve diktir, gövdenin ucunda şemsiye biçiminde çiçek kurulu bulunur. Yapraklar 4 ila 17 cm uzunluğunda ve şeritsidir. Çiçek kurulu sapı 3 ila 15 mm uzunluğundadır. Çiçek kurulu 4 ila 7 arası sayıda, uzunlukları değişken kolludur. Bırahte 5 adet ve 11 ila 45 mm uzunluğundadır. İkincil bırahteler de beş adettir. Küçük şemsiyeler 10 ila 13 arası sayıda çiçek bulundurur. Çiçekler sarı renklidir. Meyve 1,5 ila 1,8 mm uzunluğunda ve pürüzsüzdür. Dilimizde damarlı şeytanayağı adı ile bilinmektedir.

Gözlem bilgileri#

Bitki doğal olarak Avrupa ve doğu Akdeniz havzasında yayılış gösterir. Çalılık ve çayırlarda görülen bitki umumiyetle nisan ve temmuz ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1300 metreye kadar olan rakımlarda Gebze ilçesinde gözlemlemek mümkündür.

Etimoloji#

Cins adı Antik Yunanca öküz kaburgası anlamına gelir. Yaprakların sert olmasına işaret eder. Diğer bir seçenek Antik Yunanca öküzün yanında anlamına gelir. Bu isim, büyükbaş hayvanların bitkiyi iştahla tüketmesi nedeniyle ilk defa Nicander tarafından kullanılmıştır. Cinsin Türkçe adı olan şeytanayağının kaynağı doğrusu bizim için meçhul. Muhtemelen cinsin gösterişli bırahteleri ayağa benzetildi. Bazı türler için tercih edilen şeytanyıldızı bu olasılığı daha güçlü hale getiriyor, çünkü bırahteler gerçekten klasik yıldız biçimindedir. Ancak şeytan tercihi hâlâ meçhul… Epitet Antik Yunanca dişle ilgili anlamına gelir ve kelime ayrıca diş tedavisinde kullanılan Odontites (davunotu) cinsi için de kullanılmaktadır.