Campanula rotundifolia (Meryemana eldiveni)

Campanula rotundifolia (Meryemana eldiveni), Çançiçeğigiller ailesine bağlı Çançiçeği cinsinden 60 cm büyüyebilen çok yıllık bir bitkidir.

Tanımı#

Gövde dalsız, çıplak ve yatık ya da dik olabilir. İnce, sürünücü ve dallı rizomları vasıtasıyla yayılır. Taban yaprakları uzun saplı, yuvarlak ila yüreksi, genellikle hafifçe tırtıklıdır. Çiçekli gövde yaprakları uzun ve dardır, üst bölümdekiler sapsızdır. Çiçeklenme talkım ya da salkım halindedir. Çiçek sapı hayli incedir. Çiçeklerin genellikle 5 menekşe mavisi taç yaprağı bulunur. Taç yaprak sayısı nadiren dört, altı ya da yedi olabilir. Taç yaprak lobları üçgensidir. Kapsül 4 ila 5 mm uzunluğunda, topaçsı ila koniksi ve baş aşağı sarkıktır. Dilimizde meryemana eldiveni ve yuvarlak yapraklı çançiçeği adları ile bilinmektedir.

Gözlem bilgileri#

Bitki doğal olarak Avrasya’da yayılış gösterir. Öte yandan POWO’ya göre bitki Türkiye’de görülmemektedir. Çalılıklar ve kayalık bölgelerde görülen bitki umumiyetle temmuz ve ağustos ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi 400 ila 600 metreye kadar olan rakımlarda Başiskele ilçesinde gözlemlemek mümkündür.

Etimoloji#

Cins adı Latince küçük çan anlamına gelir ve açık bir şekilde cins içinde yaygın olan taç yapısına işaret eder. Epitet Latince yuvarlak yapraklı anlamına gelir. Türün taban yapraklarına işaret eder, bu yapraklar genellikle çiçeklenme zamanı kurumuş olurlar. İkili adlandırma öncesi adı “Campanula minor rotundifolia alpina”dır. Meryemana eldiveni ismindeki atıf İsa’nın annesi Meryem’edir. Antikaçağ’da tanrıçalara adanan çok sayıda bitki, Hristiyanlık sonrası Meryem’in adı ile anılmaya başlanmıştır. Bu bitki de bunlardan biridir.

Kullanımı#

Yapraklar çiğ ya da pişirilerek tüketilmektedir. Kökü kalp ve akciğer problemlerinin tedavisinde çiğnenerek, kökler demlenerek kulak ağrısında, bitki kaynatılarak göz tedavisinde kullanılmıştır.