Zinnia elegans (Kirli hanım)
Tanımı
Zinnia elegans (Kirli hanım), Papatyagiller (Asteraceae) ailesine bağlı Kirlihanım (Zinnia) cinsinden genellikle 15 ila 75 cm büyüyebilen tek yıllık bir bitkidir. Gövde kıllıdır. Çiçek başları gövdenin üzerinde tektir ve 5 cm çapındadır. Yapraklar 5 ila 10 cm uzunluğunda, 2 ila 4 cm genişliğinde, elsi damarlı, mızraksı ila yumurtamsı, ucu sivri, kenarları düz, sapsız, gövdeye sarılıcı ve karşılıklı dizilişlidir. Filariler birkaç sıralı, ters yumurtamsı, uçları yuvarlak, üst bölümde koyu renkli ve kenarları kirpiklidir. Dilsi çiçekler pembe, kırmızı, mor, sarı ya da beyaz renkli, ters yumurtamsı kaşıksı, 3 cm uzunluğunda, 1 cm genişliğinde ve dış yüzü kıllıdır. Kapçık düzdür ve sorguç görülmemektedir.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak Meksika’da yayılış gösterir ancak süs bitkisi değeri nedeniyle dünyanın büyük bölümüne yayılmıştır. Tahrip edilmiş araziler, yol kenarı ve bahçelerde görülmektedir. Umumiyetle haziran ve ağustos ayları arasında çiçek açmaktadır. Bitkiyi deniz seviyesinden 1000 metreye kadar olan rakımlarda il genelinde gözlemlemek mümkündür.
Etimoloji
Cins 4 Aralık 1727 – 6 Nisan 1759 yılları arasında yaşamış Alman bitki bilimci Johann Gottfried Zinn‘a adanmıştır. Bitki bilimci olmasının yanı sıra insan gözünün ilk ayrıntılı anatomisi de o yazmıştır. Epitet Latince zarif anlamına gelir ve bu bağlamda türün genel görünümüne işaret eder.
Kirli hanım…
Zinnia elegans, Kocaeli’nde genelde bahçelere ve mezarlara dikilen hayli popüler bir süs bitkisidir.
Dilimizde kirli hanım, zinya, kozak çiçeği ve izmit patı adları ile bilinmektedir.
