Tanımı
Tek ya da çok yıllık otlardan oluşan bir cinstir. Gövde vardır veya yoktur. Yapraklar basit, almaşlı dizilişli ya da tabandadır. Kulakçıklar düz, dişli ya da tek teleksi, zaman zaman da yaprak benzeridir. Çiçekler tek ve tek simetrilidir. Cins dünyanın büyük bölümünde yayılış gösterir.
Etimoloji
Cins adını Atlas’ın kızı Ia’dan almıştır. Bitkinin adı Yunanca’dan (ιον) Latince’ya geçmiş ve viola halini almıştır. Ia utangaç bir orman perisidir. Apollon’dan kaçarken, tanrıça Diana’nın yardımıyla menekşe çiçeğine dönüşmüştür. Menekşelerin, ormanlık alanların altında ve gölgeli yerlerde bulunması, Ia’nın utangaçlığı ve Apollon’dan saklanıyor olması ile bağdaştırılmaktadır. Benzer bir rivayet gizem tanrıçası Proserpine hakkında da anlatılmaktadır. Menekşe toplamakta olan Proserpine, yeraltı tanrısı Pluto’nun saldırısına uğramış ancak Ia’dan farklı olarak Proserpine kurtulamamıştır. Bitkinin adı ile ilgili diğer referans ise, nehir tanrısı İnakhos’un kızı İo’dan (Ἰώ) geldiği yönündedir. Menekşe ile beslenen Io, menekşe çiçeklerini Jüpiter’e ilk sunan kişidir.
Kocaeli’ndeki türler
Çayır menekşesi
Kayın menekşesi
Meşe menekşesi
Bodur menekşe
Kır menekşesi
Tarla menekşesi
Hercai menekşe
Köpek menekşesi