Viola (Menekşe)

Tanımı

Tek ya da çok yıllık otlardan oluşan bir cinstir. Gövde vardır veya yoktur. Yapraklar basit, almaşlı dizilişli ya da tabandadır. Kulakçıklar düz, dişli ya da tek teleksi, zaman zaman da yaprak benzeridir. Çiçekler tek ve tek simetrilidir. Cins dünyanın büyük bölümünde yayılış gösterir.

Etimoloji

Cins adını Atlas’ın kızı Ia’dan almıştır. Bitkinin adı Yunanca’dan (ιον) Latince’ya geçmiş ve viola halini almıştır. Ia utangaç bir orman perisidir. Apollon’dan kaçarken, tanrıça Diana’nın yardımıyla menekşe çiçeğine dönüşmüştür. Menekşelerin, ormanlık alanların altında ve gölgeli yerlerde bulunması, Ia’nın utangaçlığı ve Apollon’dan saklanıyor olması ile bağdaştırılmaktadır. Benzer bir rivayet gizem tanrıçası Proserpine hakkında da anlatılmaktadır. Menekşe toplamakta olan Proserpine, yeraltı tanrısı Pluto’nun saldırısına uğramış ancak Ia’dan farklı olarak Proserpine kurtulamamıştır. Bitkinin adı ile ilgili diğer referans ise, nehir tanrısı İnakhos’un kızı İo’dan (Ἰώ) geldiği yönündedir. Menekşe ile beslenen Io, menekşe çiçeklerini Jüpiter’e ilk sunan kişidir.

Kocaeli’ndeki türler

Viola sieheana

Viola sieheana

Çayır menekşesi

Viola reichenbachiana

Viola reichenbachiana

Kayın menekşesi

Viola dehnhardtii

Viola dehnhardtii

Meşe menekşesi

Viola kitaibeliana

Viola kitaibeliana

Bodur menekşe

Viola gracilis

Viola gracilis

Kır menekşesi

Viola arvensis

Viola arvensis

Tarla menekşesi

Viola tricolor

Viola tricolor

Hercai menekşe

Viola canina

Viola canina

Köpek menekşesi

Viola odorata

Viola odorata

Kokulu menekşe

Viola alba

Viola alba

Ak menekşe