Viola dehnhardtii (Meşe menekşesi)

Tanımı

4 ila 15 cm büyüyebilir. Gövde görülmez. Sitolonlar kısa, sürgünler ince ve kısadır ya da hiç sitolon görülmez. Kulakçıklar şeritsi mızraksı, uzun saçaklı ve salgılıdır. Yapraklar yumurtamsı yüreksi, sivri, dişli ve 3 cm civarındadır. Çiçekler kokulu, açık menekşe renklidir. Tohumlar ters yumurtamsıdır.

Gözlem bilgileri

Doğal olarak Avrupa ve batı Asya’da yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler] Çalılık ve ormanlık alanlarda görülür. İzmit ilçesinde gözlemlenmiştir. Mart ve nisan ayları arasında çiçek açar. Deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.

Türkçe adları

Dilimizde meşe menekşesi adı ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins adını Atlas’ın kızı Ia’dan almıştır. Bitkinin adı Yunanca’dan (ιον) Latince’ya geçmiş ve viola halini almıştır. Ia utangaç bir orman perisidir. Apollon’dan kaçarken, tanrıça Diana’nın yardımıyla menekşe çiçeğine dönüşmüştür. Menekşelerin, ormanlık alanların altında ve gölgeli yerlerde bulunması, Ia’nın utangaçlığı ve Apollon’dan saklanıyor olması ile bağdaştırılmaktadır. Benzer bir rivayet gizem tanrıçası Proserpine hakkında da anlatılmaktadır. Menekşe toplamakta olan Proserpine, yeraltı tanrısı Pluto’nun saldırısına uğramış ancak Ia’dan farklı olarak Proserpine kurtulamamıştır. Bitkinin adı ile ilgili diğer referans ise, nehir tanrısı İnakhos’un kızı İo’dan (Ἰώ) geldiği yönündedir. Menekşe ile beslenen Io, menekşe çiçeklerini Jüpiter’e ilk sunan kişidir. Tür 22 Eylül 1787- 1 Mayıs 1870 tarihleri arasında yaşamış Alman bitki bilimci Friedrich Dehnhardt’a adanmıştır.

Fotoğrafları

© Doğan, Hüseyin (2022). Kocaeli Bitkileri.