Viola arvensis (Tarla menekşesi)

derleyen:

Tanımı

20 cm büyüyebilir. Yapraklar testere dişlidir. Alt taç yaprak hariç genelde taç yapraklar tamamen beyazdır. Gövde dik, dallı ve tüysüzdür. Taç tek simetrili, krem ya da sarımsı beyaz (nadiren açık mor), 5 ila 15 mm genişliğindedir. Taç ile çanak yaprak ve ercik sayısı beştir. Tek karpel görülür. Yapraklar almaşlı dizilişli, kısa saplı ve kulakçıklıdır. Yaprak ayası yumurtamsı mızraksıdır. Çok sayıda tohum üretebilir ve tohumlar on yıllarca toprakta canlı kalabilir.

Gözlem bilgileri

Doğal olarak Avrupa, kuzey Afrika ve batı Asya’da yayılış gösterir. [HaritaSinonimlerHerbaryum] Ekili alanlarda görülür. İzmit ve Körfez ilçelerinde gözlemlenmiştir. Mayıs ve ağustos ayları arasında çiçek açar. Deniz seviyesinden 700 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.

Türkçe adları

Dilimizde tarla menekşesi adı ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins adını Atlas’ın kızı Ia’dan almıştır. Bitkinin adı Yunanca’dan (ιον) Latince’ya geçmiş ve viola halini almıştır. Ia utangaç bir orman perisidir. Apollon’dan kaçarken, tanrıça Diana’nın yardımıyla menekşe çiçeğine dönüşmüştür. Menekşelerin, ormanlık alanların altında ve gölgeli yerlerde bulunması, Ia’nın utangaçlığı ve Apollon’dan saklanıyor olması ile bağdaştırılmaktadır. Benzer bir rivayet gizem tanrıçası Proserpine hakkında da anlatılmaktadır. Menekşe toplamakta olan Proserpine, yeraltı tanrısı Pluto’nun saldırısına uğramış ancak Ia’dan farklı olarak Proserpine kurtulamamıştır. Bitkinin adı ile ilgili diğer referans ise, nehir tanrısı İnakhos’un kızı İo’dan (Ἰώ) geldiği yönündedir. Menekşe ile beslenen Io, menekşe çiçeklerini Jüpiter’e ilk sunan kişidir. Tür adı Latince ekili alan anlamına gelir. Türün habitat tercihine işaret eder.

Fotoğrafları