Vicia sativa (Fiğ)

derleyen:

Tanımı

2 metre büyüyebilir. Kökü zayıftır ve fazla derine inmez. Yapraklar 4 ila 6 çift yaprakçıktan meydana gelmiş olup, yaprakçık uçları sivridir. Meyvesi tipik bir bakladır; 6 ila 7 cm uzunluğunda olup, 4 ila 12 arası tohum bulunur. Meyve başlarda tüylü, sonrasında ise pürüzsüzdür. Olgunlaştığında kahverengi ya da siyah renkli olur. Gövde boş, dört köşeli, tüysüz ya da seyrek tüylüdür. Yapraklar kulakçıklı, almaşlı dizilişli, bileşik, 3 ila 8 arası şeritsi karşılıklı dizilişli, mızraksı, dikdörtgensi ya da kama biçimli, yaprakçıklar iğne uçlu ve 3,5 cm uzunluğundadır. Çiçekler yaprak koltukları üzerinde tek ya da çift olarak görülür. Taç 1 ila 3 cm uzunluğunda, parlak pembe mor, nadiren beyaz ya da sarı renklidir. Çanak beş lobludur. 10 adet ercik görülür. Karpel tektir. Çiçek kurulu sapsızdır. Tohumlar temmuz ve eylül aylarında olgunlaşır. Çiçekler erseliktir. Tohumlar ekilmeden yirmi dört saat önce ılık suda bekletilmelidir. Yaz aylarında doğrudan dışarı ekilebilir.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Avrupa ve Ortadoğu’da yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Tarlalar, yamaçlar ve tahrip edilmiş arazilerde görülür. İl genelinde yaygın olarak gözlemlenmiştir. Nisan ve ağustos ayları arasında çiçek açar. Deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.

Türkçe adları

Dilimizde fiğ adı ile bilinmektedir.

Tarihi

Fiğ toprağı zenginleştirir ve yetiştirilmesi çiftçi için fazladan emek gerektirmez. Toprak işlendikten sonra ekilir ancak bir kez ekildikten sonra ne çapa ne de gübre ister. Onu ekmek için üç dönem vardır, ilki aralık ayındadır ve sığırları beslemek için ekilir, bu tohum almak için de iyi zamandır, çünkü otlatılsa bile aynı şekilde meyve verir. İkinci ekim zamanı ocak, üçüncüsü ise mart ayındadır. Kuru toprakta en iyi yetişen mahsul budur, ancak gölgeli bölgede de gelişir. Olgunlaştığında toplanırsa kaliteli bir saman olur. Asmanın yanına ekilirse, asmanın suyunu çeker ve onları zayıflatır. PL 18-37.

Etimoloji

Cins adı Latince bağlayıcı anlamına gelir. İlk defa Plinius tarafından kullanılmıştır ve cinsin birçok üyesinde görülen sarılıcı karaktere işaret eder.

Gıda

Hayvan yemi olarak üretilir. Tohumlar, yapraklar, meyveler ve sürgünler pişirilerek tüketilebilir. Tohumları öğütülerek ekmek ve bisküvi yapımında kullanılır.