Özet
Dianthus nudiflorus (Tığotu) genelde çalılık alanlarda görülen ve bahar sonundan yaz sonuna kadar çiçek açan bir bitkidir.
Hiyerarşi
Tanımı
Dianthus nudiflorus (Tığotu) halihazırda bazı kaynaklarda Velezia rigida adı ile geçmektedir. Genellikle 7 ila 40 cm büyüyebilen bir bitkidir. Gövde yeşil ila morumsu renkli, dallı ve kazık köklüdür, yeşil ya da mor renkli ve salgılı tüylerle kaplıdır. Yapraklar şeritsi ve 2 cm uzunluğundadır. Yaprak koltukları üzerinde tek çiçek bulunur. Çanak çok uzun, 1 cm uzunluğunda, salgılı ve silindiriktir. Beş pembe ya da mor taç yaprak görülür ve bunlar uçlarında iki parçalıdır. Çiçekler sapsız ya da kısaca saplı, genellikle tek ya da nadiren 2 ila 3 arası sayıdadır. Kapsül yuvarlak uçludur. Gösterişsiz bir türdür ve genellikle görülmesi güçtür. Çanak yapısı hayli uzundur ve bu belirgin özelliğidir.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak Akdeniz Havzası ve Batı Asya’da yayılış gösterir ancak günümüzde Amerika kıtasına da işgalci tür olarak girmiştir. [Harita, Sinonimler] Kayalık bölgeler, çayır ve tarlalarda görülen bitki umumiyetle mayıs ve ağustos ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda İzmit ve Gebze ilçelerinde gözlemlemek mümkündür.
Türkçe adı
Dilimizde tığotu adı ile bilinmektedir.
Etimoloji
Cins adı Antik Yunanca tanrının çiçeği anlamına gelir. İlk defa Theophrastus tarafından (diosanthos / διόσανθος) kullanılmıştır. Cins Antik Yunan tanrısı Zeus’a adanmıştır. Jüpiter, Hellen mitolojisindeki Zeus’un karşılığıdır. Cennetin ve yeryüzünün efendisi olarak kabul edilen Jüpiter; tanrıların ve insanların babası, hayatın efendisi, doğa kanunlarının kişiselleştiği varlık ve hava olaylarının tanrısıdır. Zeus ile Jüpiter arasındaki en önemli fark; Zeus’un zaman zaman insanların arasında tebdil-i kıyafet dolaşmasına rağmen, Jüpiter’in hiçbir zaman yeryüzüne inmemesidir. Roma Uygarlığı’nda karanfil, Jüpiter’in bitkisi olarak kabul edilirdi. En erken dönemde yapılan taçlar, karanfil çiçeklerinden oluşurdu.
Cinsin Türkçe adı olan karanfil yaygın bir kullanıma sahiptir ancak hiç biri bu cins için değildir. Kullanımı bilinen türler; Syzygium aromaticum, Clinopodium nepeta ve Ocimum × africanum’dur. Kelime, Syzygium aromaticum’un yayılış alanı olan Güneydoğu Asya orijinlidir. Bitkinin önceki adı Caryophyllus aromaticus’tur ve cins adı olan caryophyllus karanfil ile benzer kokuya sahip olan Dianthus caryophyllus için de kullanılmıştır. Karışıklığın kaynağı da bu olsa gerektir. Türkçe adı olan tığotu büyük ihtimalle belirgin çanak yapısına işaret etmektedir. Tür adı Latince çıplak çiçekli anlamına gelir. Çiçeklerin çıplak gövdelerde görülmesine işaret eder.
Fotoğrafları
Görüşünüzü Yazın