Valeriana echinata (Kirpi gevreği)

Tanımı

Bazı kaynaklarda Valerianella echinata adı ile geçmektedir. 5 ila 20 cm büyüyebilir. Taban yaprakları genellikle meyve zamanı solar. Yapraklar 15 ila 35 mm uzunluğunda ve 5 ila 8 mm genişliğindedir. Çiçek kurulu başçıklı, üst dallar ve çiçek sapı genellikle meyve zamanı şişkindir. Bırahte otsu, 2 ila 3 mm uzunluğunda ve 0,5 mm genişliğinde, şeritsi, üst bırahteler çiçeklerce kapatılmıştır. Çiçek kurulu başına 3 ila 8 arası çiçek görülür ve leylak renklidir. Meyveler kalıcı, 4 ila 6 mm uzunluğunda ve eşit olmayan boynuzları vardır. Alt gövde yaprakları kaşıksı, kenarları kirpikli ya da sivilcelidir. Üst gövde yaprakları dikdörtgensi ters mızraksı, dişli ya da dar lobludur. Meyveler genişliklerinden daha uzundur.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Akdeniz havzasında yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Kayalık yamaçlar, yol kenarı ve çalılıklarda görülür. Gebze ilçesinde gözlemlenmiştir. Nisan ve mayıs ayları arasında çiçek açar. Deniz seviyesinden 900 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.

Etimoloji

Cins adı Latince sağlıklı anlamına gelir. Tıbbi özelliklerine işaret eder. Bazı kaynaklarda bitkinin adını, Claudius Caesar’ın karısı Valeria Messalina’nın doktoru Vettius Valens’ten aldığını aktarmaktadır. Cinsin Türkçe adı olan kuzugevreği muhtemelen cinsin uluslararası adından gelmektedir. Bitkiler örneğin İngilizce’de “kuzu marulu” (lamb’s lettuce) olarak bilinir. Tür adı Latince kirpi gibi anlamına gelir. Türün meyve zamanı çiçek başlarına işaret eder.

Türkçe adları

Dilimizde kirpi gevreği adı ile bilinmektedir.

Fotoğrafları

© Doğan, Hüseyin (2022). Kocaeli Bitkileri.