Tussilago farfara (Öksürük otu)

Tanımı

4 ila 15 cm büyüyebilir. Ancak meyve zamanı 30 cm boya ulaşır. Taban yapraklar saplıdır ve yaprak ayası 10 ila 20 cm çapındadır. Bunlar çiçekler solduktan sonra gelişmeye başlar. Gövde yaprakları çok sayıda, morumsu ve pulsudur. Bunlar çiçek zamanı dik, sonrasında ise sarkıktır. Çiçek başları 1,5 ila 2,5 cm çapındadır. Filariler şeritsi, küt, sıklıkla morumsu, beyaz tüylü ya da zaman zaman siyah salgılı tüylüdür. Tohumlar mart ve mayıs aylarında olgunlaşır. Çiçekler erseliktir. -29 dereceye kadar dayanıklıdır.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak orta Avrupa, Asya ve kuzey Afrika’da yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Tahrip edilmiş araziler, yol kenarı ve tarlalarda görülür. İl genelinde yaygın olarak gözlemlenmiştir. Ocak ve nisan ayları arasında çiçek açar. Deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.

Gıda

Çiçek tomurcukları ve genç çiçekler çiğ ya da pişirilerek tüketilebilir. Salatalara tat vermesi için konulabilir. Yapraklar çorbalara eklenir. Yaprak ve çiçekleri kurutularak çay elde edilir.

Bilgi

Yaprakları kurutularak ya da kül haline getirilerek tuz ikamesi olarak kullanılır.

Dikkat

Hamilelik ve emzirme döneminde kontrendikedir. Büyük dozlarda alındığında zehirlidir ve karaciğere zarar verebilir.

© Doğan, Hüseyin (2022). Kocaeli Bitkileri.

Etimoloji

Cins Latince öksürük giderici anlamına gelir. Cinsin geleneksel olarak öksürük giderici olarak kullanılmasına işaret eder. Tür adı Antik Yunanca kavak anlamına gelir. Türün yapraklarının kavak ağacı (Populus) yapraklarına benzemesine işaret eder. Antik Yunanca metinlerde chamaeleuce olarak geçer, bu da “yer kavağı” anlamına gelir.

Türkçe adları

Dilimizde kabalak, deveşaplağı, devetabanı, gabalah, gabalak, kavalak, kusut, öksürük otu, sulandık otu, şabla, kınaçiçeği, kınaotu ve lapaza adları ile bilinmektedir.

Tıp

Viral enfeksiyonlar, grip, soğuk algınlığı, ateş, romatizma ve gut hastalıklarını tedavi etmek için kullanılır. Astım ve öksürük sorunlarında başvurulmuştur. Etkili bir yatıştırıcı ve balgam söktürücüdür. Bitki özü bağışıklık direncini arttırabilir. Bitki, kronik amfizem ve silikoz hastalığının tedavisinde kullanılır. Çiçekler lapa haline getirilerek egzama, yara, ısırık ve iltihaplara uygulanır. Kökü terleticidir.

Fotoğrafları