Tropaeolum majus (Latin çiçeği) tırmanıcı, çıplak ya da neredeyse çıplak ve tek yıllık bir bitkidir. Yaprak ayası dairesel ila neredeyse böbreksi, 3 ila 10 cm çapında, kalkansı, yaprak sapından yayılan dokuz ana damarlı, kenarları değişken formlarda köşeli ya da dalgalı ancak geri kalanı düz ve dış yüzü genellikle sivilcelidir. Çiçekler koltuklarda, tek, sarı, turuncu, mor, beyaz ya da alacalı ve 2,5 ila 6 cm çapındadır. Çiçek sapı 6 ila 13 cm uzunluğundadır. Çiçek tablası kupa şeklindedir.

Çanak yaprak beş adet, dikdörtgensi mızraksı ve 1,5 ila 2 cm uzunluğundadır. Mahmuz 2,5 ila 3,5 cm uzunluğunda ve düz ya da kavislidir. Taç yaprak beş adet, tepesi çoğunlukla yuvarlak ya da zaman zaman kısaca sivri uçludur. Tepedeki 2 taç yaprak kenarı sıklıkla düz ve tabandaki üç taç yaprak kenarı derince saçaklıdır. Ercik sekiz adet, serbest ve uzunlukları farklıdır. Yumurtalık üç bölümlüdür. Tepecik şeritsi ve üç lobludur. Meyve yassı olup tek tohumlu 3 merikarpa ayrılmaktadır.

Gözlem bilgileri

Doğal olarak Bolivya ve Kolombiya’da yayılış gösterir ancak süs bitkisi değeri nedeniyle günümüzde dünyanın büyük bölümünde yetiştirilmektedir. [Harita, Sinonimler] Bahçe, yol kenarı ve tarlalarda görülen bitki umumiyetle temmuz ve ekim ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1000 metreye kadar olan rakımlarda İzmit ilçesinde gözlemlemek mümkündür.

Türkçe adı

Dilimizde latin çiçeği adı ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins adı Latince zafer anıtı anlamına gelmektedir. Burada Roma ordusunun savaş sonrası zaferlerini düşman kalkan ve miğferlerini bir direğe asarak ilan etmelerine bir gönderme vardır. Bitkilerin yaprakları kalkanı, koltuklardan çıkan parlak renkli ve gösterişli çiçekler de miğferleri simgelemektedir. Tür adı Latince en büyük anlamına gelir. Tür, Nasturtium’un yeni dünyalı akrabası olarak görülmüştür ve ikili adlandırma öncesi adı “Nasturtium indicum majus”tur. Bitki için kullanılan Latin çiçeği adı, bitkinin anavatanı olan Latin Amerika bölgesine işaret ediyor olabilir.

Gıda

Yer üstü bölümleri yenilebilir. Tat olarak Nasturtium officinale (su teresine) benzer ve bu nedenle “bahçe teresi” denir. Çiçekler C vitamini bakımından zengindir.

Tıp

Tüm bölümleri antibiyotiktir. Yapraklar antibakteriyel, mantar giderici, antiseptik, iştah açıcı, temizleyici, idrar söktürücü, adet akışı teşvik edici, balgam söktürücü, müshil ve uyarıcıdır. Bitkinin özü antikanser aktiviteye sahiptir. Ayrıca haricen kellik, küçük yaralanmalar ve deri döküntülerinin tedavisinde kullanılır.

Dikkat

Çocuklar ya da mide ülseri ya da böbrek rahatsızlığı olanlar uzak durmalıdır.

Bilgi

Tohumlarından elde edilen yağ boya ve vernik yapımında kullanılır. Erişkin bitkiler yaprak biti kovucudur.

Fotoğrafları

Site sahibi, sitede yer verilen her türden bilginin uzman görüşüne dayandırılmaksızın kullanılmamasını şiddetle tavsiye eder.