Trifolium arvense (Tavşanayağı)

derleyen:

Tanımı

5 ila 40 cm büyüyebilir. Gövde dik ve çok dallıdır. Yapraklar üç parçalı ve sapsızdır. Çiçek başları 2 ila 3 cm uzunluğunda ve 1 ila 1,5 cm genişliğindedir. Çiçekler ise 4 ila 5 mm uzunluğundadır. Bunlar gül beyaz renklidir. Çok sayıda ipeksi beyaz tüy, sayısı beş olan çanak yaprakların uçlarında görülür, bunlar taç yapraklardan daha uzundur. Çiçekler erseliktir.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Avrupa ve batı Asya’da yayılış gösterir. [HaritaSinonimlerHerbaryum] Çayırlar, yol kenarı ve orman açıklıklarında görülür. İl genelinde yaygın olarak gözlemlenmiştir. Mart ve mayıs ayları arasında çiçek açar. Deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.

Türkçe adları

Dilimizde tarla üçgülü ve tavşan ayağı adları ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins adı Latince üç yapraklı anlamına gelir. Cinsin yapraklarının çoğunlukla üç yaprakçıklı olmasına işaret eder. Tür adı Latince ekili alan anlamına gelir. Türün habitat tercihine işaret eder.

Türk Uygarlığındaki yeri

Lâgubûs (الغبوس), bitkinin Antik Yunancadaki karşılığı olan ve tavşan ayağı anlamını veren lagopous (λαγώπουν)’tan alınmıştır. Buna uygun olarak metinlerimizde tavşan ayagı (طوشن اياغی) adı da kullanılmıştır. Dioscorides, bağırsak hareketlerini kısıtlamak için kullanıldığını ve kasık iltihabını gidermek için ilgili bölgeye asıldığını kaydetmiştir. Bitkiye Anadolu’da, kabız edici etkisi nedeniyle başvurulmuştur.

© Doğan, Hüseyin (2023). Anadolu Türk Uygarlığında Bitkiler (XIII-XV. yy.) Yayımlanmamış Doktora tezi, Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli, s.508.

Tarihi

Dioscorides 4-17: Şarapla içildiğinde ishali keser ancak ateşi olan kimseler su ile içmelidir. Kasık iltihabını gidermek için bölgeye asılır.

Bilgi

Topraktaki azot değerlerini düzeltir.

Fotoğrafları