Tragopogon pratensis (Tekesakalı)

Tanımı

1 metre büyüyebilir. Çiçekler 3 ila 5 cm çapındadır. Gövde dalsızdır. Sütlü bir özsuyu vardır. Alt yapraklar 10 ila 30 cm uzunluğunda, mızraksı, grimsi yeşil, sivri, tüysüz ve beyaz yaprak orta damarına sahiptir. Üst yapraklar daha kısa ve daha diktir. Yapraklar almaşlı dizilişli, sapsız ve sarılıcıdır. Tohumlar ağustos ve eylül aylarında olgunlaşır. Çiçekler erseliktir.  Çiçekler günün erken saatlerinde açar ve genellikle öğleden sonra kapanırlar. Ayrıca yağmur yağmadan önce de çiçeklerini kapatır ve bu özelliği ile yağmuru önceden haber verir.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Avrupa’da yayılış gösterir. [HaritaHerbaryum] Çayırlar, tarlalar ve yol kenarında görülür. İl genelinde yaygın olarak gözlemlenmiştir. Mayıs ve temmuz ayları arasında çiçek açar. 400 ila 1600 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.

Türkçe adı

Dilimizde yemlik ve tekesakalı adları ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins adı Antik Yunanca keçi sakalı anlamına gelir. Uzun sorguç tüylerine işaret eder. Tür adı Latince çayırda anlamına gelir. Türün, yaygın olarak çayırlarda görülmesine işaret eder. Özgün tanımda bu “Habitat in Europae pratis apricis” olarak belirtilmiştir.

Gıda

Kök ve tomurcukları yenilebilir. Kökü tatlıdır ve patates gibi kaynatılarak tüketilir. Yapraklar salata ve çorbalara eklenir. Kökü öğütülerek kahve ikamesi olarak içilir.

Tıp

Karaciğer ve safra kesesi için faydalı olduğu düşünülmektedir. İştah ve sindirimi uyarıcı etkisi vardır. Kök büzücü, temizleyici, idrar söktürücü, balgam söktürücü, besleyici ve mide ağrısı gidericidir. Kökünden yapılan şurup bronşit ve öksürük vakalarında rahatlama sağlar. Kök kaynatılarak mide ekşimesi, iştah kaybı ve karaciğer bozuklukları tedavi edilebilir.

Bilgi

Kökünden elde edilen lateks sakız olarak çiğnenir. Çiçekler demlenerek cilt temizleyicisi olarak kullanılır.

Fotoğrafları