Trachystemon orientalis (Kaldırik) genellikle 20 ila 40 cm büyüyebilen rizomlu çok yıllık bir bitkidir. Gövde dik, birkaç dallı, seyrek kıllıdır. Yapraklar seyrek kıllı; taban yaprakları 10 ila 25 cm uzunluğunda saplı, yumurtamsı yüreksi, tepede sipsivri, yaprak ayası 20 cm uzunluğunda ve 18 cm genişliğindedir. Gövde yaprakları sapsız, sarılıcıdır. Bırahte eliptik mızraksı ila ters mızraksı, sapsız ve tepede sivridir. Çanak çiçek zamanı 3 ila 4 mmç. uzunluğunda, meyve zamanı ise 7 mmç. uzunluğunda, lobları üçgensi, tepede küt ve kıllıdır. Taç morumsu mavi renkli, tüpleri 4 ila 6 mm uzunluğunda, lobları 6 ila 8 mm uzunluğundadır. Çiçekler şemsiye halindedir ve beş taç yapraklıdır. Başçık ve boyuncuk uzunca dışarı çıkıktır.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Bulgaristan ve Türkiye’de yayılış gösterir ancak günümüzde Avrupa kıtasına da dağılmıştır. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Dere kenarı ve ormanlık alanlarda görülen bitki umumiyetle mart ve mayıs ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1000 metreye kadar olan rakımlarda İl genelinde yaygın olarak gözlemlemek mümkündür.

Türkçe adı

Dilimizde ıspıt, galdirek, burğı, tamara, zılbıt, çiçeklimancar, kaldırak, hodan, kaldırek, kaldırik, somara, tomari, tomara, damariza, tamaris, toyit ve töş adları ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins adı Antik Yunanca sert ercik anlamına gelir ve bu bağlamda erciklerin yapısına işaret eder. Tür adı Latince doğulu anlamına gelir ve açık bir şekilde türün Avrupa’nın doğusunda görülmesine işaret eder. Özgün tanımda bu “Habitat circum Constantinopolis” olarak belirtilmiştir.