Özet
Heliotropium sibiricum (Kumgelini) deniz kenarındaki kumullarda yetişen ve yaz aylarında çiçek açan bir bitkidir.
Hiyerarşi
Tanımı
Heliotropium sibiricum (Kumgelini) halihazırda bazı kaynaklarda Tournefortia sibirica adı ile geçmektedir. Genellikle 12 ila 20 cm büyüyebilen bir bitkidir. Gövde basit ya da dallı ve kıllı seyrek tüylüdür. Yapraklar dikdörtgensi eliptik, 17 ila 34 mm uzunluğunda ve 5 ila 10 mm genişliğinde, geniş, tepede küt, sapsız ve seyrek tüylüdür. Çiçek kurulu yalancı şemsiye halindedir. Çanak yaslanıcı tüylüdür ve meyve zamanı kalıcıdır. Taç beyaz renkli 8 ila 10 mm uzunluğunda, dış yüzeyi tüylü, loblar yumurtamsı dikdörtgensidir. İplikçikler oldukça kısadır. Meyve dört tohum taşır.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak Kuzey Avrupa ile Uzakdoğu arasında kalan bölgede yayılış gösterir ancak günümüzde Amerika kıtasına da dağılmıştır. [Harita, Sinonimler] Deniz kenarında görülen bitki umumiyetle haziran ve ağustos ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 50 metreye kadar olan rakımlarda Kandıra ilçesinde gözlemlemek mümkündür.
Türkçe adı
Dilimizde kum gelini adı ile bilinmektedir.
Etimoloji
Cins adı Antik Yunanca güneşe dönük anlamına gelir. Bitkilerin çiçeklerini güneşe çevirdiğine dair eski bir inanışa atıftır. Bir su perisi olan Clytie, güneş tanrısı Helios’a aşık olur ancak aşkı karşılıksız kalır. Istırap içindeki peri çiçeğe dönüşür ancak çiçek hali ile bile sürekli güneşe bakar. İbn-i Şerîf’e göre bitkinin adı, İran kaynaklıdır. Bambul denen kişiler İran’da ellerinde ustura ve yalınayak gezer dilenirmiş. Zaman zaman ustura ile kendilerini derince keser, akşam da bu ot ile yaralarını iyileştirirlermiş. Bambul kelimesi dilimizde ayrıca, tarım zararlısı olan Anisoplia austriaca’nın adıdır. Tür adı Latince Sibirya anlamına gelir. Türün dağılım bölgesine işaret eder, özgün tanımda bu “Habitat in Dauriae apricis glareosis aridis” olarak belirtilmiştir.
Fotoğrafları
