Özet
Torilis japonica (Uzun dercikotu) ilimizde genellikle orman sınırlarının nemli bölgelerinde görülen ve tıbbi değere sahip bir bitkidir.
Hiyerarşi
Tanımı
Torilis japonica (Uzun dercikotu) 5 ila 90 cm büyüyebilen tek ya da nadiren iki yıllık bir bitkidir. Gövde sert, tüylü, en azından tabanda kırmızımsı morumsu ve diktir. Taç tek simetrili, beyaz ila açık kırmızımsı ve 5 mm uzunluğundadır. Taç yapraklar derince çentiklidir. Çanak yapraklar hayli küçüktür. Beş adet ercik görülür. Çiçek kurulu bileşik şemsiye halinde ve 5 ila 8 arası kolludur. Yaprak ayası üçgensi, 1 ila 3 teleksi, terminal yaprakçık uzun ve gittikçe incelme eğilimindedir. Yaprakçıklar lobludur. Bırahte 4 ila 6 arası sayıdadır. Çiçekler beyaz renklidir. Meyve neredeyse küresel, kavisli dikenli, 3 ila 4 mm uzunluğundadır. Tohumları dikenli yapısı nedeniyle insanların giysilerine yapışarak dağılır ve bu nedenle bazı dillerde fakirin sineği olarak bilinir.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak Avrasya’ya özgüdür ancak günümüzde Amerika kıtasında da yayılış göstermektedir. Hem çeşitli habitat koşullarına dayanıklı olması hem de rekabet yeteneğinin güçlü olması nedeniyle agresif bir istilacıdır. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Çayırlar ve yamaçlarda görülen bitki umumiyetle temmuz ve ekim ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1200 metreye kadar olan rakımlarda Kartepe ilçesinde gözlemlemek mümkündür.
Türkçe adı
Dilimizde uzun dercikotu adı ile bilinmektedir.
Etimoloji
Cins adının etimolojisi açık değildir. Michel Adanson genellikle hiçbir anlamı olmayan kelimelerden cins adı oluşturmayı tercih etmiştir. Adanson’un özgün tanımında da isim tercihi ile ilgili herhangi bir ayrıntı mevcut değildir. Bununla birlikte Antik Yunanca torus, delici ve delen gibi anlamlara sahiptir ve bu bağlamda meyvedeki dikensi yapılara işaret ediliyor olması muhtemeldir. Tür adı Latince Japonya anlamına gelir ve açık bir şekilde türün tip yerine işaret eder. Diğer taraftan bitki, epitetinin aksine, sadece Japonya’da değil, kuzey yarımkürenin büyük bölümünde yayılış gösterir.
Gıda
Yapraklar pişirilerek, kök çiğ olarak tüketilebilir.
Tıp
Hemoroit, spazm, uterus tümörleri, ateş ve dizanteri tedavisinde kullanılmıştır. Tohumlar parazit düşürücü, mantar önleyici, antiviral, balgam söktürücü ve toniktir. Kökün suyu hazımsızlık tedavisinde kullanılır. Ayrıca kanserle mücadele etme potansiyeli olduğuna dair raporlar mevcuttur.
Fotoğrafları
