Özet
Torilis arvensis subsp. neglecta (Şeytan havucu) nadiren de olsa tıbbi amaçlarla kullanılan ve ilimizde yaygın olarak görülen bir türdür.
Hiyerarşi
Tanımı
Torilis arvensis subsp. neglecta (Şeytan havucu) 30 ila 100 cm büyüyebilen tek yıllık bir bitkidir. Gövde ince ve tabandan itibaren dallıdır. Çok sayıda gövde bulunur ve bunların kısa dalları nedeniyle çalımsı bir görünüme kavuşmaktadır. Kök kazık formunda olup incedir. Yaprak sapı 2 ila 8 cm uzunluğunda, yaprak ayası 5 ila 12 cm uzunluğunda, yumurtamsı, 2 ila 3 teleksi, yaprakçıklar 5 ila 60 mm uzunluğunda, mızraksı ila yumurtamsı, düzenli olarak teleksi kesik, gövde yaprakları genellikle 1 teleksidir. Çiçek kurulu 2 ila 12 cm uzunluğunda, 0 ila 2 arası bırahteli, birkaç sayıda ikincil bırahteli, 2 ila 10 arası eşit kolludur. Çiçek sapı 1 ila 4 mm uzunluğundadır. Meyve 3 ila 5 mm uzunluğunda, dikdörtgensi yumurtamsı, dağınık dikenlidir ve genellikle meyvelerin genişlikleri uzunluklarına eşittir. Güneşli bölgeleri ve kuru toprakları tercih eder. Dikensi yapılar sayesinde canlılara yapışarak tohumlarını dağıtır.
Torilis arvensis‘e göre; dış taç yapraklar belirgin biçimde ışınsal ve 2 mm uzunluğunda; alt yapraklar 2 teleksi, bölümleri az teleksi, üst yapraklar üç yaprakçıklı, terminal bölüm uzun ve düzenli olarak az teleksidir.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak kuzey Afrika ve Avrupa’da yayılış gösterir ancak günümüzde dünyanın büyük bölümüne yayılmıştır. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Tahrip edilmiş araziler, tarlalar ve yol kenarında görülen bitki umumiyetle haziran ve ağustos ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1200 metreye kadar olan rakımlarda il genelinde yaygın olarak gözlemlemek mümkündür.
Türkçe adı
Dilimizde şeytanhavucu adı ile bilinmektedir.
Etimoloji
Cins adının etimolojisi açık değildir. Michel Adanson genellikle hiçbir anlamı olmayan kelimelerden cins adı oluşturmayı tercih etmiştir. Adanson’un özgün tanımında da isim tercihi ile ilgili herhangi bir ayrıntı mevcut değildir. Bununla birlikte Antik Yunanca torus, delici ve delen gibi anlamlara sahiptir ve bu bağlamda meyvedeki dikensi yapılara işaret ediliyor olması muhtemeldir. Tür adı Latince ekili alan anlamına gelir açık bir şekilde bitkinin habitat tercihine işaret eder. Diğer taraftan tür sadece tarlalarda görülmez. Alttür adı ise Latince gözden kaçmış anlamına gelir ve bu da muhtemelen Torilis arvensis‘ten ayırt edilmesinin güç olmasına dikkat çekmektedir.
Tıp
Üst bölümleri mide ağrısında kullanılır. İdrar söktürücüdür.
Fotoğrafları
