Tordylium apulum (Kafkalida)

Tanımı

Tordylium apulum (Kafkalida), Maydanozgiller (Apiaceae) ailesine bağlı Davulotu (Tordylium) cinsinden 10 ila 50 cm büyüyebilen tek yıllık bir bitkidir. Gövde çizgili, dik, dallı ve tabana doğru yumuşak tüylerle kaplıdır, geriye kalan bölüm boyunca dağınık tüyler görülür. Yapraklar yumuşak tüylü ve teleksi, alt yapraklar tırtıklı bölümlerde oval, üst yapraklar şeritsi bölümlere sahiptir. Alt yapraklar 1 ila 2 çift yaprakçıkla teleksidir.

Çiçek durumu 2 ila 8 kolludur. Küçük şemsiyelerde 10 ila 15 arası çiçek bulunur. Dış çiçeklerin bir adet büyük, eşit iki derin loblu beyaz taç yaprağı vardır. Bırahte ve ikincil bırahte 3 ila 6 adet, şeritsi sivri uçlu ve dağınık tüylüdür ve bunlar çiçek sapından çok daha küçüktür. Taban yaprakları saplı ve 3 ila 5 cm uzunluğundadır. Çiçekler beyaz renklidir. Işınsal taç yapraklar eşit biçimde iki loblu iken diğer taç yapraklar düz ve kıvrık uçludur. Meyve dairesel ve düz, genellikle 5 ila 8 mm uzunluğundadır. Yağ kanalı sırtta 7 ila 13, dikişizinde ise 8 ila 10 adettir.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Avrupa ve batı Asya’da yayılış gösterir ancak günümüzde birçok bölgeye yayılmıştır. Kayalık alanlar, tarlalar ve yol kenarında görülen bitki umumiyetle nisan ve mayıs ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 500 metreye kadar olan rakımlarda il genelinde gözlemlemek mümkündür.

Harita → Sinonimler → Herbaryum

Etimoloji

Cins adı Antik Yunanca dönen torna anlamına gelir ve bu bağlamda meyvelerin yuvarlak biçimlerine ve kenarlarının oyuk olmasına işaret eder. Epitet Latince Apulia, İtalya anlamına gelir ve açık bir şekilde türün tip yerine işaret etmektedir. Carl Linnaeus’un özgün tanımında dağılımı “Habitat in Italiae, Apuliae incultis” olarak belirtilir. Bitki için kullanılan kafkalida Yunanca orijinlidir.

Gıda

Yaprakları yenilmektedir ve ayrıca taze olarak salatalara eklenmiştir.

Aristo, dişi geyiklerin doğumdan hemen sonra muhtemelen kanama önleyici etkisi ya da besin değeri nedeniyle bu bitkiyi tükettiklerini öne sürmüştür.

Tıp

Geleneksel olarak saç dökülmesine karşı kullanılmıştır. Bunun yanında balgam söktürücü ve âdet döngüsünü hızlandırıcı etkisi vardır.