Thymus jankae (Yayla kekiği)

Tanımı

Gövdeler 1 ila 5 cm uzunluğundadır. Dallar uzun, sürünücü ve odunsudur. Gövde yaprakları genellikle çiçek kuruluna doğru göreceli olarak daha büyüktür. Bunlar mızraksı ters yumurtamsı ila yumurtamsı eliptik ya da neredeyse dairesel, küt, değişken saplı, kirpikli; yağ noktaları soluk ve seyrek; yanal damarlar 2 ila 3 arası çift halindedir. Bırahte yapraklara benzer ancak mor lekelidir ve dıştakiler genellikle daha büyüktür. İkincil bırahte 0,2 ila 2,5 mm uzunluğunda ve genellikle saptan daha uzundur. Çanak 3,3 ila 5 mm uzunluğunda, mor, tüp çan biçiminde, genellikle dudaklardan daha kısa, dudaklar eşit uzunluktadır. Taç leylak ila mor, nadiren beyazımsı renkli ve 5 ila 7 mm uzunluğundadır.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Kafkasya ve Türkiye’de yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Çalılık, kayalık alanlar ve alpin çayırlarda görülür. Kartepe ve Başiskele ilçelerinde gözlemlenmiştir. Mayıs ve ağustos ayları arasında çiçek açar. 1000 ila 1600 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.

Türkçe adları

Dilimizde yayla kekiği adı ile bilinmektedir.

Gıda

Yemeklerde çeşni olarak kullanılır.

Etimoloji

Cins adı Antik Yunanca cesaret anlamına gelir. Bitkileri koklayanlara güç ve cesaret verdiğine yönelik inanışa işaret eder. Antik Yunanda sporcular müsabakalardan önce vücutlarına kekik yağı sürerdi. Günümüzde buna benzer olarak Edirne’de yağlı güreş müsabakaları düzenlenmektedir. Diğer bir görüşe göre Antik Yunanca tütsülemek anlamına gelir. Bitkiler Antik Yunanda kurban merasimleri esnasında yakılırdı. Tür 24 Aralık 1837 – 9 Ağustos 1890, Macar bitki bilimci Viktor Janka von Bulcs’a adanmıştır.

Tıp

Yaprakları antiseptik ve temizleyicidir.

Bilgi

Bitkiden elde edilen yağ parfüm yapımında ve ayrıca ağız hijyeninde kullanılır.

Fotoğrafları

© Doğan, Hüseyin (2022). Kocaeli Bitkileri.