Teucrium lamiifolium (Kumacı otu)

Özet

Teucrium lamiifolium (Kumacı otu) genelde ormanlık alanlarda görülen ve yaz aylarında çiçek açan çalımsı bir bitkidir.

Hiyerarşi

Tanımı

Teucrium lamiifolium (Kumacı otu) genellikle 20 ila 75 cm büyüyebilen bir bitkidir. Gövde kıllıdır. Yapraklar saplı, genişçe üçgensi yumurtamsı ya da dikdörtgensi yumurtamsı, tabanı kesikli ya da neredeyse yüreksi, dişli, ve yumuşak tüylüdür. Çiçek kurulu yoğun başak benzeri salkımdır ve 3 ila 8 cm uzunluğundadır. Bırahte bizsi, çanağa eşit ya da onları örter biçimdedir. Sap çok kısadır. Çanak 7 ila 9 mm uzunluğunda, kambur, üst diş genişçe yumurtamsı, küt ya da sivri, geriye dönük, iki yanal diş çok kısa ve küt, alttaki iki diş mızraksıdır. Taç, çanaktan hafifçe daha uzun, beyaz ya da grimsi beyazdır ve sıklıkla kuruduğunda pembemsi renge döner.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Bulgaristan ve Türkiye’de yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Ormanlık alanlar, makilik ve çalılıklarda görülen bitki umumiyetle haziran ve ağustos ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda Derince, Kartepe, Körfez ve Başiskele ilçelerinde gözlemlemek mümkündür.

Türkçe adları

Dilimizde kumacıotu adı ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins adını Troya’nın ilk kralı olan Teucer’den (Τεῦκρος) almıştır. Köklerinin Troya’ya dayandığını kabul eden Roma Uygarlığı için önemli bir isimdir. Dalak tedavisinde kullanılan bitkinin bu etkisini ilk keşfeden odur. Biçimsel benzerliği nedeniyle, cancan (Veronica chamaedrys) bitkisi de kralın adı ile anılmaktadır. Teucer, nehir tanrısı Skamander ile nimf Idaea’nın oğludur. Hayatı hakkında en erken bilgiler, Virgil’in Roma’nın kökenlerini anlattığı eseri Aeneas Destanı’nda yer almaktadır. Girit adasında yaşanan büyük bir kıtlık esnasında, ada halkının bir bölümü ile birlikte Anadolu’ya göç etmiştir. Troya şehrini kurmuştur. Bu nedenle bir süre şehir Teukria, şehirde yaşayanlar ise Teukrialı olarak anılmıştır.

Yeraltından gelecek bir düşmanla karşılaşacağı yere yerleşmesi gerektiği yönünde bir kehanet dinleyen Teucer, Troya yakınlarında konakladığı esnada çok sayıda tarla faresinin kamp alanına gelmesi üzerine şehri buraya kurar. Bölgedeki dağa da, Giritteki Ida dağının adının verir. (Bugün Çanakkale sınırları içinde yer alan Kaz Dağı). Günümüzde Ayvacık, Çanakkale sınırları içinde bulunan Apollon Smintheus tapınağındaki fareler bu hadiseye işaret eder. Smitheus, ‘fare tanrı’ anlamına gelir ve farelerin yok edilerek ekinlerin korunmasını ya da farelerin düşmanı yok etmesini simgeler. Tür adı Latince Lamium yapraklı anlamına gelir. Türün yapraklarının Lamium (ballıbaba) yapraklarına benzemesine işaret eder. Özgün tanımda bu “Lamii villoso folio” olarak belirtilmiştir.

Fotoğrafları