Bitkiler › Ballıbaba takımı › Ballıbabagiller › Kısamahmut
Çok yıllık otlar ile küçük çalılardan oluşan bir cinstir. Yapraklar düz, dişli ya da derince dilimlidir. Çiçekler üst yaprakların koltuklarında ya da salkım, talkım veya baş halindedir. Çanak genellikle tabanda kambur, düz ya da iki dudaklı ve beş dişlidir. Cins özellikle Akdeniz havzası olmak üzere dünyanın büyük bölümünde yayılış göstermektedir.
- Teucrium scordium subsp. scordioides (Kurtluca)
- Teucrium lamiifolium (Kumacı otu)
- Teucrium polium (Tüylü kısamahmut)
- Teucrium chamaedrys (Kısamahmut)
Cins adını Troya’nın ilk kralı olan Teucer’den (Τεῦκρος) almıştır. Köklerinin Troya’ya dayandığını kabul eden Roma Uygarlığı için önemli bir isimdir. Dalak tedavisinde kullanılan bitkinin bu etkisini ilk keşfeden odur. Biçimsel benzerliği nedeniyle, cancan (Veronica chamaedrys) bitkisi de kralın adı ile anılmaktadır. Teucer, nehir tanrısı Skamander ile nimf Idaea’nın oğludur. Hayatı hakkında en erken bilgiler, Virgil’in Roma’nın kökenlerini anlattığı eseri Aeneas Destanı’nda yer almaktadır. Girit adasında yaşanan büyük bir kıtlık esnasında, ada halkının bir bölümü ile birlikte Anadolu’ya göç etmiştir. Troya şehrini kurmuş ve bu nedenle bir süre şehir Teukria, şehirde yaşayanlar ise Teukrialı olarak anılmıştır. Yeraltından gelecek bir düşmanla karşılaşacağı yere yerleşmesi gerektiği yönünde bir kehanet dinleyen Teucer, Troya yakınlarında konakladığı esnada çok sayıda tarla faresinin kamp alanına gelmesi üzerine şehri buraya kurar. Bölgedeki dağa da, Giritteki Ida dağının adının verir (Bugün Çanakkale sınırları içinde yer alan Kaz Dağı). Günümüzde Ayvacık, Çanakkale sınırları içinde bulunan Apollon Smintheus tapınağındaki fareler bu hadiseye işaret eder. Smitheus, ‘fare tanrı’ anlamına gelir ve farelerin yok edilerek ekinlerin korunmasını ya da farelerin düşmanı yok etmesini simgeler.
